SXSW2025

2011 was het eerste jaar dat ik bij SXSW was. En al zo lang ik me kan herinneren, is er een gezamenlijke weblog van Nederlandse bezoekers, op initiatief van Erwin Blom. Daar doe ik elk jaar aan mee. Omdat schrijven me helpt om alles te verwerken en omdat ik het goed vind om te delen wat ik opmerk. De edities waar ik was vóór 2023 zonder AI en vanaf 2023 met AI. 

Door: Gerson Veenstra 

Voor mij zijn het sowieso altijd snelle verslagen, dat was ook al zo voordat ChatGPT uitkwam. Tussen de sessies zit een halfuur en ik probeer een verslag altijd online te hebben voordat de volgende begint. Uit zelfbescherming. Anders loop ik het risico dat ik of sessies maar half kan volgen, of dat ik de hele avond nog aan het tikken ben. Als ik eenmaal in een flow zit, lukt dat meestal aardig. 

ChatGPT steeds betere hulp

Maar alles helemaal zelf schrijven, kost hoe dan ook veel energie. Je moet goed meeschrijven en meteen al samenvatten. En er dan ook nog eens een logisch geheel van maken. Je kunt 5 sessies per dag doen. Toen ik alles nog handmatig schreef, kwam ik meestal tot 2 of 3 verslagen per dag. Nu, met ChatGPT, maak ik er met gemak 4. En 5 zou ik ook kunnen halen, maar meestal heb ik er niet 5 die ik wil maken. 

2023 was het eerste jaar dat ChatGPT er was. Maar het was toen eigenlijk amper bruikbaar nog. Het hielp bij snelle vertalingen en ik kon er wat basisdingen mee doen met tekst, maar dat was het wel. In 2024 was dat al heel anders. Ik kon al beter samenvattingen maken en hulp krijgen bij structuren van verhalen. En bij sommige sessies, kon ik er al een soort verslag van laten maken. Maar nog niet zoals dit jaar. En omdat meerdere mensen wilden weten hoe ik dat dan aanpak, de uitleg. 

Zo pakte ik het maken van de verslagen aan

Inmiddels is ChatGPT zo goed, dat ik er wel bijna complete verslagen mee kan maken. Om me daarmee te helpen, had ik vooraf al een GPT gemaakt, die ik tijdens SXSW nog verder heb gefinetuned: De SXSW-verslagmaker. Die GPT stelt me vooraf 5 vragen: 

1. Over welke sessie gaat het verslag? Hier plak ik de informatie van de sessiepagina van de website van SXSW. Een linkje werkt ook trouwens, maar daarmee maak je het de GPT net iets moeilijker. 
2. Wat heb je zelf al geschreven dat ik niet mag aanpassen? Hier plak ik de stukken tekst die ik tijdens de sessie al handmatig had gemaakt. Altijd het intro en soms ook stukken die ik belangrijk vond, of waar ik vooral mijn eigen analyse in kwijt kon. 
3. Heb je verder nog aantekeningen of slides die je wil toevoegen? Hier plakt ik de rest van mijn aantekeningen en foto's van relevante slides. Het kan ook zonder, maar met geeft net wat meer de prioriteiten aan. 
4. Wat is het transcript? In de grotere zalen werd gebruikgemaakt van 'live captioning', die je niet alleen op de schermen zag, maar ook op je laptop kon meelezen. Die zette ik aan het begin van de sessie aan, zodat ik de hele uitgesproken tekst na afloop in één keer kon knippen en plakken. In zalen die dat niet hadden, ging ik in de buurt van een luidspreker zitten en liet ik zelf een opname meelopen. Gewoon met Dictafoon op mijn Mac. Die opname liet ik met AI transcriberen zodra de sessie klaar was. Ik gebruik daarvoor EuroVOX, een tool van de EBU. Maar er zijn er heel veel. 
5. Wat moet de focus zijn van het verslag? Hier kan ik de opzet en de insteek van het verslag mee sturen. Moet het vooral persoonlijk? Moet het meer een opsomming zijn? Wil ik een duidelijke boodschap naar voren halen? 

Extra prompts

Vervolgens gaat de GPT aan de slag. De eerste versie die ik krijg, is nooit de definitieve. Maar meestal heb ik daarna nog maar twee of drie aanvullende prompts nodig om tot een eindresultaat te komen. Dat kan zijn: het mag uitgebreider, of meer toegespitst op een specifiek onderwerp. Het kan ook zijn: een andere volgorde, of bijvoorbeeld meer quotes in de tekst. 

Voor een goeie kop heb ik een andere eigen GPT die me daarmee helpt: De Koppenmaker. Die komt met allerlei kopsuggesties, waarmee ik dan vrij makkelijk zelf een goeie kan maken. Omdat ik in de GPT SXSW-verslagmaker ook al stijlregels heb opgenomen is het daarna een kwestie van knippen en plakken in het CMS, beeld toevoegen, alles nog een keer goed nalezen en redigeren en publiceren. Dit kost me al met al ongeveer 10 minuten. 

Deze manier van werken heeft voor- en nadelen

Nu vraag je je misschien af: maar je bent journalist, wil je alles niet liever helemaal zelf schrijven? Terechte vraag en ik snap ook dat je er moeite mee kunt hebben. Voor veel verhalen geldt zeker dat ik het liever helemaal zelf schrijf. Ik kan me niet voorstellen dat ik voor EenVandaag ooit zo zou werken. Maar het is een afweging. Voor mij gaf deze manier van werken rust en het eindresultaat voldeed voor wat ik ermee wilde. Maar het heeft zeker voor- en nadelen. 

Voordelen: 

• Het kost weinig moeite en energie. 
• Het kost weinig tijd. 
• Je kunt meer verslagen maken. 
• Je kunt een sessie geconcentreerder volgen. 

Nadelen:

• Hoe sterk ChatGPT nu ook is verbeterd, het is nog steeds niet hetzelfde als dat je zelf schrijft. 
• Als je zelf schrijft, voeg je makkelijker eigen analyse toe. Daar moet ik nu echt aan denken en handmatig doen. 
• ChatGPT heeft nog steeds de neiging overenthousiast te zijn. 
• Je moet oppassen dat het niet een eenheidsworst wordt. 

Let op: 

• ChatGPT maakt nog steeds fouten, dus controleer het zelf goed.
• Wees transparant. Ik heb bij elk verslag aangegeven hoe ik ChatGPT heb ingezet. 
• Ook al komt het in de buurt, het is nog steeds niet jouw taal. Dat vind ik in dit geval niet heel erg, maar wel slim om even goed te checken nog op bepaalde woorden en zinsconstructies. 

Toch ben ik vooral heel positief over deze ervaring. Voor het doel dat ik had, had ik een hele goede persoonlijke assistent die mij al wat langer 'kent'. Dat gaf me rust en voldoening. Helemaal oké als je een andere mening hebt, laat die vooral weten. 

• Benieuwd naar alle verslagen die ik maakte? Klik dan hier. 

Voor de liefhebbers, dit is nog de prompt voor de GPT: 

Schrijf een toegankelijk en inzichtelijk verslag van een sessie op SXSW. Begin met een introductie waarin je kort uitlegt wie de spreker is en wat het centrale idee of de belangrijkste stelling van de sessie was. Benoem vervolgens voorspellingen, trends of inzichten die de spreker deelde en licht deze uitgebreid toe. Maak de uitleg concreet door uit te weiden over de relevantie en mogelijke impact van deze punten. Het hoeft niet een opsomming te zijn of per se chronologisch. Belangrijker is dat het een gestructureerd en coherent verhaal is dat de lezer meeneemt in het onderwerp. 

Sluit af met een pakkende conclusie waarin je benadrukt waarom deze sessie belangrijk is en welke boodschap het publiek er vooral uit kan meenemen. Overdrijf niet. 

De schrijfstijl moet helder, verhalend en toegankelijk zijn, met een natuurlijke flow. Gebruik actieve zinnen en vermijd jargon waar mogelijk. Zorg ervoor dat de tekst aantrekkelijk is voor een breed publiek, zonder aan inhoudelijke diepgang in te boeten. Taalniveau is B1. Gebruik geen werkwoorden als zullen en kunnen, maak het actief. Maak het toegankelijk.

Tussenkoppen moeten in H3. Schrijf procent in plaats van %. Gebruik rechte aanhalingstekens, geen kromme. Gebruik altijd eerst het aanhalingsteken en daarna de komma, zoals in: voorbeeld", zegt hij. Dus niet: voorbeeld," zegt hij. Bij een punt, komt het aanhalingsteken er wel na. Dus: voorbeeld." 

Je mag alleen de informatie gebruiken die de gebruiker invoert, je mag er zelf geen informatie bij zoeken. 

Gebruik quotes van de spreker of sprekers om de tekst persoonlijker te maken. Maar let op: het mogen alleen volledig uitgesproken quotes zijn. Je mag geen quotes bedenken. 

Stel vragen als er vooraf nog onduidelijkheden zijn. 

Voorbeelden voor stijl en structuur:

• https://sxsw2024.posthaven.com/van-small-talk-naar-echte-connectie-met-dit-advies-van-charles-duhigg-worden-jouw-gesprekken-beter
• https://sxsw2025.posthaven.com/kan-iedereen-een-ontwerper-zijn-met-de-hulp-van-ai-en-zijn-ux-designers-straks-overbodig
• https://sxsw2025.posthaven.com/holly-herndon-ai-is-geen-vijand-maar-een-nieuw-medium-waarmee-kunstenaars-hun-creativiteit-kunnen-uitbreiden
• https://sxsw2025.posthaven.com/gesimuleerde-data-en-ai-een-kans-of-bedreiging-en-het-belang-van-meer-transparantie-over-modellen

Het verslag maak je op basis van input van de gebruiker. Stel daarvoor eerst altijd deze vragen. Let op: wacht steeds op het antwoord voordat je de volgende vraag stelt. Dus vraag voor vraag, niet alle vragen in 1 keer. 

• Vraag 1: Over welke sessie gaat dit verslag? 
• Vraag 2: Wat heb je zelf al geschreven dat ik niet mag aanpassen? 
• Vraag 3: Heb je verder nog aantekeningen of slides die je wil toevoegen? 
• Vraag 4: Wat is het transcript? 
• Vraag 5: Wat moet de focus zijn van het verslag?

Begin pas aan het verslag als alle vragen een voor een zijn beantwoord.

Als je klaar bent, wil ik dat je de tekst nog een keer goed naloopt en checkt of alle informatie die je gebruikt, klopt. Geef extra aandacht aan de quotes. Kloppen ze met wat er is uitgesproken en zijn ze toegeschreven aan de juiste namen?

Een editie van SXSW samenvatten is altijd een behoorlijke uitdaging. Om verschillende redenen. Sowieso is het zo groot en zijn er zoveel verschillende sessies, dat het onmogelijk is om alles mee te krijgen. Om je een idee te geven: je kunt 5 sessies op een dag doen, dat is de max. Maar er zijn er dagelijks bijna 300. Je mist dus veel meer dan je ziet. Een andere reden is dat het voor iedereen anders is. Het hangt er maar net vanaf wat jij er uithaalt. En de laatste reden is dat het bij mij altijd even duurt voordat alles op z'n plek valt. Maar ik ga een poging wagen. 

Door: Gerson Veenstra 

Deze editie van SXSW voelde anders dan anders. Vanwege de geopolitieke ontwikkelingen, vanwege Trump en het feit dat je in de VS bent, vanwege de toenemende kritiek op big tech en ook omdat het voorlopig de laatste keer is dat SXSW is zoals het was. Dat laatste komt omdat het Austin Convention Center wordt gesloopt en herbouwd. Daarom is de opzet de komende jaren kleiner. 

De roze olifant

En hoewel ik wel wist dat SXSW nou niet bepaald bekendstaat om een kritisch geluid (ik heb mensen posters tegen Elon Musk zien ophangen, ik heb ook mensen gezien die ze juist weghaalden), was ik alsnog verbaasd dat er in z'n algemeenheid zo om de roze olifant in de kamer heen gedraaid werd. O, het kwam zo nu en dan wel ter sprake, maar dan vaak met meel in de mond. En de big tech-bedrijven zelf schitterden ook weer door afwezigheid. 

Drie van de grotere thema's dit jaar, waren: de opkomst van AI in alle sectoren, de impact van kwantumtechnologie en de groeiende behoefte aan menselijkheid in een steeds digitalere wereld. Maar er was meer. Een overzicht per thema, inclusief linkjes naar verslagen die ik erover schreef, vind je hieronder. 

Vertrouwen, privacy en sociale netwerken

De enige manier om data te beschermen: niet verzamelen

Privacy was een belangrijk gespreksonderwerp op SXSW. Grote techbedrijven verzamelen enorme hoeveelheden data, wat leidt tot zorgen over misbruik en controle. Meredith Whittaker van Signal deed een duidelijke oproep: verzamel gewoon geen gegevens. Diensten zoals Signal laten zien dat veilige communicatie mogelijk is zonder gebruikersdata op te slaan. Dit roept bredere vragen op over hoe bedrijven en overheden met persoonlijke informatie moeten omgaan.

• Meredith Whittaker (Signal): 'De enige manier om data te beschermen, is door het niet te verzamelen'

Nieuwe sociale netwerken zetten de gebruiker centraal

Jarenlang leek het onmogelijk om te concurreren met grote sociale netwerken zoals Facebook en X, maar nieuwe platforms zoals BlueSky laten zien dat er alternatieven zijn. Deze netwerken zijn open en geven gebruikers meer controle over wat ze te zien krijgen. In plaats van één centraal algoritme, kunnen gebruikers zelf bepalen hoe hun tijdlijn eruitziet. Dat past in een bredere beweging richting decentralisatie en meer transparantie in technologie.

• Er zou nooit meer een nieuw succesvol socialmediaplatform komen, lukt het BlueSky toch?

Menselijke verbinding en welzijn in een digitale wereld

Mentale veerkracht en geluk

In een wereld vol verandering en onzekerheid is mentale veerkracht belangrijker dan ooit. Michelle Obama zei dat geluk niet afhangt van een perfecte wereld, maar van hoe we ermee omgaan. Het gaat om dankbaarheid, het vermijden van te veel negatieve prikkels en het opbouwen van sterke sociale banden. Hoop en positiviteit zijn essentieel om vooruit te blijven gaan, zowel individueel als maatschappelijk.

Zie ook: 

• 'Je kunt niet wachten tot de wereld perfect is om gelukkig te zijn': Michelle Obama over veerkracht
• 7 inzichten van Rohit Bhargava om mensen beter te begrijpen en minder bang te zijn voor de toekomst

Diversiteit en echte verbinding

Hoe gaan we om met verschillen tussen mensen? Een interessante visie was dat echte verbondenheid begint bij het accepteren en waarderen van verschillen. In plaats van te streven naar een wereld waarin iedereen hetzelfde denkt, moeten we juist leren omgaan met verschillende perspectieven. Dat geldt op de werkvloer, in sociale netwerken en in de samenleving als geheel. Het omarmen van diversiteit leidt tot innovatie en betere samenwerking.

Zie ook: 

• Simran Jeet Singh: echte verbondenheid begint bij het omarmen van verschillen
• Roddelen op je werk, we doen het allemaal en dat is niet per se slecht: waarom je roddel moet omarmen
• De toekomst van sociale gezondheid: drie voorspellingen van Kasley Killam

AI: van complex naar toegankelijk en onmisbaar

AI wordt de nieuwe manier waarop we met technologie omgaan

Vroeger leek AI iets voor tech-experts, maar die tijd is voorbij. AI wordt net zo vanzelfsprekend als elektriciteit en gaat ons op allerlei manieren ondersteunen. Van spraakgestuurde assistenten tot slimme zoekmachines die hele taken voor je regelen: AI wordt de 'gebruikersinterface' van de toekomst. In plaats van apps openen of menu's doorzoeken, kunnen we straks gewoon zeggen of aanwijzen wat we willen en een AI-assistent regelt het. Dat maakt technologie menselijker en makkelijker in gebruik.

Zie ook:

AI op de werkvloer: samenwerken in plaats van vervangen

Er is veel angst dat AI banen overneemt, maar de realiteit is genuanceerder. AI zal vooral taken versnellen en ondersteunen, terwijl menselijke vaardigheden zoals creativiteit, empathie en intuïtie onmisbaar blijven. Bedrijven die AI slim inzetten, kunnen betere beslissingen nemen en sneller innoveren. Organisaties moeten nu al nadenken over hoe ze AI integreren in hun processen. Een belangrijk advies: zie AI niet als bedreiging, maar als kans om werk slimmer en efficiënter te maken.

• Wil je een bedrijf leiden dat draait op AI? Dan moet je AI leren begrijpen: symbiose is het toverwoord
• Kopen of bouwen? Voor elke AI-toepassing een vraag en zeker binnen de journalistiek

AI als creatief hulpmiddel

Niet alleen in kantoren, maar ook in de creatieve sector wordt AI steeds belangrijker. Kunstenaars, ontwerpers en muzikanten gebruiken AI als een nieuw gereedschap. Zo kan een AI-versie van een stem nieuwe muziek genereren en kunnen AI-tools helpen bij het ontwerpen van producten of het creëren van kunst. Dat betekent niet dat creatieve beroepen verdwijnen, maar wel dat de rol verandert: makers gaan AI sturen en gebruiken om hun werk naar een hoger niveau te tillen.

• Holly Herndon: 'AI is geen vijand, maar een nieuw medium waarmee kunstenaars hun creativiteit kunnen uitbreiden'
• Kan iedereen een ontwerper zijn met de hulp van AI? En zijn UX-designers straks overbodig?

Kwantumtechnologie: revolutie of risico?

Snelle vooruitgang in kwantumtechnologie

Veel mensen denken dat kwantumcomputers nog ver weg zijn, maar experts verwachten binnen vier jaar grote doorbraken. Kwantumcomputers werken op een compleet andere manier dan gewone computers en kunnen enorme hoeveelheden data tegelijkertijd verwerken. Dit biedt kansen voor medische innovaties, klimaatonderzoek en nieuwe materialen. Bedrijven die nu al experimenteren met kwantumtechnologie, kunnen straks een grote voorsprong hebben.

• 'Binnen 4 jaar gaan we verrassende doorbraken zien' : CEO IBM over kwantumcomputers

De dreiging van Q-Day: wanneer encryptie niet meer veilig is

Tegelijkertijd brengt kwantumtechnologie ook risico’s met zich mee. Een van de grootste zorgen is ‘Q-Day’: het moment waarop kwantumcomputers sterk genoeg worden om bestaande versleutelingen te kraken. Dat zou financiële systemen, communicatie en digitale beveiliging in gevaar kunnen brengen. Overheden en bedrijven moeten zich nu al voorbereiden door nieuwe, kwantumbestendige beveiliging te ontwikkelen.

• Dreigende taal over Q-Day: we moeten ons voorbereiden op kwantumtechnologie, of anders...

Mobiliteit: vliegende taxi’s en zelfrijdend vervoer

Vliegende voertuigen worden realiteit

Jarenlang waren 'vliegende auto’s sciencefiction, maar tijdens SXSW kon ik zelf daadwerkelijk in een elektrisch vliegtuigje vliegen. Deze eVTOL-vliegtuigen (elektrische verticaal opstijgende voertuigen) zijn eenvoudig te besturen en kunnen helpen files in steden oplossen. In plaats van dat je een eigen toestel hebt, kunnen mensen zich straks abonneren op luchttaxi-diensten. De uitdaging zit niet in de technologie, maar in regelgeving en infrastructuur.

• Persoonlijk vliegen met de Hexa: de oplossing voor het fileprobleem in steden?
• Wie kan gamen, kan piloot zijn: zelf vliegen met de Hexa van Lift Aircraft (video)

Zelfrijdende taxi's niet langer toekomstmuziek

Ook op de weg wordt vervoer steeds autonomer. In Austin kon je via de app van Uber een zelfrijdende taxi van Waymo bestellen. Mijn ervaring ermee was positief: de auto's rijden beheerst en voelen veilig aan. Het laat zien dat zelfrijdend vervoer van experiment naar praktijk gaat. De vraag is nu hoe steden en wetgeving zich hierop voorbereiden.

• Een ritje in een zelfrijdende taxi van Waymo: minder eng dan je denkt

De toekomst is nu: van baanbrekende technologie tot nieuwe manieren van leven

Doorbraaktechnologieën van 2025

Elk jaar presenteert MIT Technology Review de tien belangrijkste nieuwe technologieën. Dit jaar staat een revolutionaire ruimtetelescoop bovenaan, die ons helpt het heelal beter te begrijpen. Andere grote trends zijn efficiëntere AI-modellen, duurzame vliegtuigbrandstoffen en medische doorbraken zoals nieuwe HIV-preventiemethoden. Opvallend genoeg stonden AI-agents (slimme digitale assistenten) nog net niet in de top 10, omdat ze nog niet betrouwbaar genoeg zijn. Maar dat zal snel veranderen, is de verwachting.

• De 10 baanbrekende technologieën volgens MIT Technology Review en waarom AI-agents de lijst niet haalde

Leven en technologie versmelten

Een van de meest futuristische concepten op SXSW was 'Living Intelligence', volgens Amy Webb de volgende stap waarin AI, biologie en materialen samenkomen. Denk aan computers die werken op biologische neuronen in plaats van chips, of materialen die zichzelf kunnen herstellen. Robots worden bovendien steeds autonomer en kunnen taken uitvoeren die voorheen onmogelijk waren. Dat brengt zowel kansen als ethische vragen met zich mee: hoe reguleren we deze ontwikkelingen, en wat betekent dit voor banen en de samenleving?

• Amy Webb over de opkomst van living intelligence, en: het robottijdperk is eindelijk hier!

Conclusie: mens en technologie moet een samenspel blijven

De toekomst is er sneller dan je denkt. AI, kwantumcomputers en mobiliteitstechnologie veranderen de wereld. De manier waarop we de technologie inzetten, bepaalt of we er echt voordeel uit halen. De grote uitdaging is om innovatie te combineren met menselijke waarden: transparantie, privacy, sociale verbondenheid en ethiek.

De rode draad was dat technologie pas echt succesvol is als het de menselijke ervaring verrijkt. Of het nu gaat om kunstmatige intelligentie, sociale netwerken, luchtmobiliteit of ruimteverkenning, de vraag blijft: hoe maken we de toekomst niet alleen slimmer, maar ook beter? En sowieso ben ik met een hele lijst vragen thuisgekomen. En dat is goed. Het betekent dat ik aan het denken bent gezet. Ik heb op lang niet alle vragen nu een antwoord, maar dat hoeft ook niet. 

• Nog niet uitgelezen? Lees dan hier hoe ik AI inzette voor het maken van alle verslagen

Verantwoording: voor het overzicht van alle thema's heb ik hulp gehad van ChatGPT. Die had toegang tot alles wat ik tijdens SXSW heb ingevoerd en gemaakt. 

Het evenement South by Southwest heeft drie hoofdpijlers: het is een congres, een muziekfestival en een filmfestival. Ik kom hier vooral voor het congres en de inhoud, maar juist de combinatie maakt het zo bijzonder. En het filmfestival is uitgegroeid tot een van de grotere en bekendere van de Verenigde Staten. Elk jaar gaan hier grote producties in première en bekende acteurs komen hier graag. 

Dat ze hier graag komen, heeft veel te maken met de sfeer. Het publiek bestaat uit filmfanaten die heel enthousiast meedoen. Dus er wordt volop gelachen, gegild en geklapt tijdens films. Heel aanstekelijk als je in zo'n zaal zit. De zaal zelf (de meeste grote premières zijn in het mooie Paramount Theatre) helpt natuurlijk ook mee. Een overzicht van wat ik dit jaar zag tijdens het filmfestival. 

The Studio

In deze satirische komedieserie Van Apple TV+ speelt Seth Rogen de rol van Matt Remick, een man die plotseling de leiding krijgt over het legendarische, maar noodlijdende filmproductiebedrijf Continental Studios. Terwijl Hollywood verandert, probeert hij samen met een team van excentrieke filmproducenten en koppige studiohoofden de gloriedagen van de studio nieuw leven in te blazen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zeker met eigenwijze filmmakers, veeleisende sterren en hebzuchtige investeerders op zijn pad. De serie geeft een scherpe en humoristische blik op de filmindustrie en is geproduceerd door Rogen zelf. Tijdens de première kregen we de eerste afleveringen te zien. Over de top, maar lachen! 

Death of a Unicorn

Deze bizarre horror-komedie volgt een vader en dochter, gespeeld door Paul Rudd en Jenna Ortega (Wednesday), die per ongeluk een eenhoorn aanrijden tijdens een autorit. Wat begint als een vreemd ongeluk, krijgt een duistere wending wanneer de baas van de vader (Richard E. Grant) lucht krijgt van de magische krachten van het dier. Hij ziet er een kans in om rijk te worden, maar al snel blijkt dat de eenhoorn niet zonder gevolgen kan worden geëxploiteerd. Een mix van zwarte humor, spanning en surrealistische elementen. Wat deze film leuk maakt is het originele idee: de eenhoorn als moordlustig wezen. 

Holland

In deze psychologische thriller speelt Nicole Kidman de rol van Nancy, een ogenschijnlijk doodgewone lerares en huisvrouw in het kleine stadje Holland, Michigan. Maar wanneer ze vermoedt dat haar man (Matthew Macfadyen) een geheim leven leidt, begint ze haar eigen onderzoek. Hoe dieper ze graaft, hoe meer ze beseft dat er iets heel anders aan de hand is dan ze ooit had gedacht. Regisseur Mimi Cave (bekend van Fresh) brengt een beklemmende sfeer en een spannend verhaal over geheimen en bedrog. Als Nederlander was het extra leuk om deze film te zien: tulpen, windmolens, de klompendans en Amerikaanse acteurs die Nederlands proberen te praten. En als kers op de taart muziek van Rob de Nijs en Wim Sonneveld door de speakers van het theater. Deze moet je eigenlijk wel gaan zien vind ik. 

The Surfer

Een man keert terug naar het Australische strand waar hij in zijn jeugd surfte, in de hoop er opnieuw rust te vinden met zijn zoon. Maar wanneer hij in conflict raakt met een groep lokale surfers die het strand als hun territorium zien, loopt de situatie al snel uit de hand. Wat begint als een persoonlijke zoektocht naar verzoening, verandert in een gevaarlijke machtsstrijd. 'The Surfer' is een spannende en intense film over confrontaties, trots en de gevolgen van het verleden. Nicolace Cage speelt de hoofdrol in deze film en het draait ook vrijwel de hele film helemaal om hem. Heel goed vond ik 'm niet, maar het is wel een maf verhaal. 

Ash

Wanneer een vrouw ontwaakt op een verre, onbekende planeet, ontdekt ze dat haar hele bemanning op brute wijze is omgekomen. Terwijl ze probeert te achterhalen wat er is gebeurd, wordt ze geconfronteerd met een angstaanjagende waarheid die haar eigen bestaan in twijfel trekt. 'Ash' is een duistere, psychologische sciencefictionfilm van regisseur Flying Lotus, bekend om zijn experimentele en visueel indrukwekkende werk. De film combineert spanning, mysterie en een diepere filosofische laag over menselijkheid en overleving. Ik was vooral onder de indruk van Eiza González die de hoofdrol speelde. 

On Swift Horses

Deze sfeervolle film speelt zich af in het Amerika van de jaren 50 en volgt Muriel (Daisy Edgar-Jones) en haar man Lee (Will Poulter), die na de Koreaanse Oorlog proberen een stabiel leven op te bouwen in Californië. Maar hun rust wordt verstoord wanneer Lee’s jongere broer Julius arriveert. Julius, charismatisch maar roekeloos, trekt Muriel mee in een gevaarlijk avontuur vol liefde, verlangen en keuzes die alles kunnen veranderen. 'On Swift Horses' is een romantisch drama met sterke acteerprestaties en prachtige cinematografie. En het is vooral een heel mooi tijdsbeeld, waarvan de regisseur na afloop zei: "In de jaren 50 hadden ze nog niet eens woorden voor LHBTIQ+, maar ook nu zie je nog steeds dezelfde problemen als toen." 

Uvalde Mom

Deze aangrijpende documentaire vertelt het verhaal van Angeli Rose Gomez, een moeder die tijdens de schietpartij op Robb Elementary School in Uvalde, hier in Texas, in 2022 haar twee zoons eigenhandig redde. Terwijl de politie meer dan een uur wachtte met ingrijpen, besloot ze zelf in actie te komen. 19 kinderen en twee docenten werden doodgeschoten. De film volgt haar strijd voor gerechtigheid en haar poging om verandering te brengen in het systeem dat faalde op de dag van de tragedie. 'Uvalde Mom' is een emotioneel en krachtig portret van moed en doorzettingsvermogen. En het is vooral ook en aanklacht: tegen het wapenbeleid, tegen de politie en tegen discriminatie van de Spaanstalige community. Ik had het nog nooit eerder meegemaakt, maar er waren speciaal voor het publiek psychotherapeuten in de zaal die konden helpen als mensen het te heftig vonden. En heftig was het. De moeder was er met haar twee zoons bij. 

The Baltimorons

Op kerstavond breekt Cliff een tand, en dat is het begin van een onverwacht avontuur door de straten van Baltimore. Een beetje gek misschien, een kerstfilm in maart, maar waarom ook niet? Samen met zijn noodtandarts Didi beleeft hij een nacht vol bizarre ontmoetingen, vreemde wendingen en nieuwe inzichten over zichzelf. 'The Baltimorons' is een komische, hartverwarmende film over het lot, vriendschap en de verrassingen die het leven soms biedt. Ik heb hard gelachen! 

 [Door Martijn de Waal]

‘Heus’, zo hield moderator Glen Weyl het publiek op SXSW in Austin voor, ‘er bestaan alternatieve modellen in de wereld waarin technologie en digitale media de democratie wél kunnen versterken.

De relatie tussen digitale media en democratie was een thema dat mij voor vertrek naar Austin behoorlijk bezig had gehouden. SXSW stond immers bekend als een tech-event met een progressief randje, lekker ‘weird’ in een wereld van oprukkende platformefficiëntie en surveilance capitalism. De plek waar ooit Twitter vol optimisme de wereld in werd geslingerd, toen de geest van Al Gore nog over het internet waarde. De information super highway ging een nieuw gouden tijdperk inluiden dat het democratische ethos van het klassieke Athene zou doen herleven.

Hoe zou de tech community hierop reflecteren, vroeg ik me af. Nu we aan het begin staan van een heel ander type ‘golden age’, afgaand op de beloftes van de nieuwe Amerikaanse president?

Disruption, baby, disruption

Het korte antwoord is: veel minder dan ik had verwacht. Ja, er werd hier en daar wel een obligate opmerking gemaakt over ‘he who shall not be named’, maar echte #ophef ben ik niet tegengekomen. In opvallend veel sessies was het: business as usual, in de letterlijke betekenis van het woord: gemeentes, koop onze digital twin software, en al uw problemen worden opgelost. In andere sessies werden zorgen over AI gekoppeld aan optimisme over de aandelenkoersen.

Een crypto-ondernemer vertelde ongegeneerd dat Uber en Airbnb zijn grote voorbeelden waren, omdat die bedrijven - volgens het move fast-and break things-mantra - zich niets aantrokken van bestaande regels en daardoor uit het niets een nieuwe markt wisten te creëren. Disruption, baby, disruption.

Interessant was  - op de dag dat de cryptowereld was uitgenodigd in het Witte Huis en Trump zijn strategische Bitcoin-reserve aankondigde - het inkijkje van de kritische journalist Molly White in het lobbywerk van de cryptowereld tijdens de verkiezingen. Zo hadden ze een persona bedacht van een – volgens White nauwelijks bestaande - gewone Amerikaan als crypto-investeerder. Ze hielden politici voor dat ze de stem van deze Joe Bitcoin zouden verliezen als ze crypto zouden reguleren. En mochten ze voor dat argument doof blijven, dan hadden ze altijd nog een goed gevulde kas achter de hand om de campagne van de opponent een boost te geven.

Alle indicatoren op groen?

In veel van de panels en keynotes die ik bijwoonde, was er weinig zorg over de toekomst. We konden rustig gaan slapen, beloofde de CEO van IBM in zijn keynote interview. Het was nu wel wat onrustig op de beurs. Maar alle lange termijn-indicatoren – inflatie, werkloosheidcijfers- stonden op groen. De koersen zouden wel weer bijtrekken.

Intussen gingen in app-groepen van de Nederlanders berichten rond over lijsten van woorden die niet meer gebruikt mochten worden op overheidswebsites (waaronder woord ‘climate crisis’, ‘hate speech’ en ‘pregnant people’), en berichtte de New York Times over intimidatiepraktijken die ervoor zorgden dat politici uit angst voor hun positie en zelfs de veiligheid van hun gezin geen kritiek meer durfden te uiten op Trump. En schreven Nederlandse media bezorgd over de afnemende persvrijheid in de VS. Bij mij staan de seinen al eventjes niet meer op groen.

Alternatieven

Toch waren er gelukkig ook alternatieve geluiden te horen in Austin. In sommige sessies werd gereflecteerd op publieke waarden in het digitale medialandschap, onder meer ingebracht door het Nederlandse Rathenau-instituut en het groeifonds CIIIC  rond immersive media. Er waren sessies over open source of steward-owned platform-alternatieven als Signal of Bluesky.

 Weird washing, from change to care

Het meest kritisch was Douglas Rushkoff die het festival betichtte van ‘weird-washing’: al die post-punk anarchorock bandjes die downtown Austin ’s avonds overnemen geven het festival niet alleen een boutique-rafelrandje, ze legitimeren ook de platformen en ondernemingen van upcoming start-ups en mainstream tech bro’s als iets edgies en nastrevenswaardig. Zijn oplossing? Terug naar het ‘weirde’ pre-Netscape internet van de usenet psychedelica, de virtual communities en de vrije seks. Daaronder lag een serieuze boodschap, van een verandering in attitude die hij omschreef als van een ‘agent of change’ naar een ‘agent of care’. Zijn motto: probeer te leven in het hier en nu en zo goed als je kan te zorgen voor de mensen om je heen.

<<I find myself slowing changing from an agent of change to an agent of care. I’m less confident in the impact my activism might have on policy than I am about the impact my care may have on other human beings, as well as how they might trickle up to the systems that need changing.>>

AI, sensemaking, uncommon ground & het democratische debat

Zelf was ik – vanuit mijn rol als lector Civic Interaction Design aan de Hogeschool van Amsterdam het meest geïnteresseerd in de sessies waarin Weyls democratische alternatieven gestalte kregen. Daar waren er ook een aantal van. 

In de sessie van Weyl was ook Audrey Tang aangeschoven, de voormalige minister van digitale zaken van Taiwan, en samen met Weyl auteur van het boek Plurality The future of collaborative technology and democracy. Dat boek ademt nog enigszins het oude tech-optimisme van de vroege jaren negentig, en claimt het internet terug als publieke ruimte. Maar dan nu met Web3 technologie en kunstmatige intelligentie.

 Dat is interessant omdat het niet alleen een alternatieve visie voor de ontwikkeling van de democratie biedt, maar deze ook onderbouwt met succesvolle experimenten in Taiwan:

·      Voor Taiwanese online debatplatforms Polis introduceerde Tang de principes van ‘uncommon groud’ en ‘prosocial media’ en ontwikkelde ze met externe partners ‘sense making tools’ die het debat kunnen organiseren, en moderatoren daarin kunnen assisteren. Ook kunnen ze helpen bij het factchecken (‘grounden’) van claims die worden gemaakt.

·      Tang spreekt van een strategie van ‘broad listening’ in plaats van ‘broadcasten’: Algoritmes analyseren bijdragen vanuit alle hoeken van het publieke debat, en gaan op zoek naar overeenkomsten in plaats van juist de verschillen te benadrukken.

·      Soortgelijke algoritmes werden in Taiwan ook ingezet om burgers te betrekken in het wetgevings-proces. Om het probleem van bots en misinformatie te omzeilen, werden mensen actief uitgenodigd doordat ze 200.000 mensen uitnodigden via een SMS, waarin ze een simpele vraag moesten beantwoorden.

·      Een andere strategie in het online debat is ‘pre-bunking’. Door opnieuw bijdragen snel te analyseren wordt manipulatieve content snel herkend, en kan een breder publiek hierover vast geïnformeerd worden.

Van democratische algoritmes naar democatische ruimtes

In een panel later in de week verlegde Deepti Doshi van New Public het perspectief van de algoritmes in het medialandschap naar de inrichting van de ruimte.

<<Onze online ruimtes zijn nu ingericht voor adverteerders. Maar hoe richten we ze zo in dat mensen zich er thuis voelen, zich met elkaar kunnen verbinden en betrokken kunnen raken bij allerhande discussies.>>

 Als metafoor verwees ze naar de inrichting van de zaal. Nu stonden er vier stoelen op een podium, gericht naar tweehonderd stoelen in de zaal. Als je de stoelen in een kring zou neerzetten, zou je een heel andere dynamiek krijgen voor de bijeenkomst. Hoe kunnen we ook over de inrichting van online ruimtes op zo’n manier nadenken?

 New Public is opgericht door Eli Pariser (de auteur van het geruchtmakende boek The Filter Bubble) en richt zich op het stimuleren van online communities waar ‘people can thrive and connect.’ Daarin kunnen media-organisaties en maatschappelijke initiatieven een belangrijke rol spelen, door platform-technologie te combineren met menselijke inbreng.

Community stewards spelen een belangrijke rol bij het opzetten en beheren van online gemeenschappen. Volgens Doshi kunnen zij online ruimtes beheren en daarin de norm stellen voor uitwisseling. Een mooi voorbeeld volgens haar is Front Porch Forum uit Vermont. Dat komen bewoners van Vermont bij elkaar om praktische tips uit te wisselen, elkaar op de hoogte te houden, en soms ook om met elkaar in debat te gaan.

 De basis van democratie is vertrouwen, betoogde Doshi. Dat moet kunnen groeien vanuit allerlei soms ook triviale ontmoetingen en uitwisselingen. Mensen zijn niet altijd bezig met de grote thema’s of het grote politieke debat. Democratie versterk je juist door het creëren van informele uitwisseling.

 Burgerberaad als actieve vorm van democratie

Vanuit zo’n alledaags vertrouwen kunnen wel weer nieuwe vormen ontstaan waarin burgers ook in depth met elkaar kunnen werken aan oplossingen voor maatschappelijke thema’s. Josh Burgess zier daarbij een rol voor  citizen’s assemblies – ook wel: burgerberaden.

 Want uiteindelijk is democratie geen spectators’ sport, betoogt Burgess. Het vereist actieve betrokkenheid van ons allemaal. Recent was hij betrokken bij de organisatie van zo’n beraad in Oregon, rond het thema dakloosheid. Dertig mensen met uiteenlopende achtergronden werden willekeurig geselecteerd. Ze kwamen een hele week bij elkaar om met elkaar in discussie te gaan over het thema en oplossingen te bedenken. Een aantal lessen:

·      Het burgerberaad draait om empathie en storytelling. Neem de tijd om mensen elkaar verhalen te laten vertellen over zichzelf, en hoe zij vanuit hun persoonlijke achtergrond tegen het thema aankijken. Van daaruit ontstaat vertrouwen en empathie, en dat is de basis om gezamenlijk te werken aan oplossingen.

·      Een burgerberaad vereist ook een actieve media-strategie. De verhalen die mensen aan elkaar vertellen, waarin ze uitleggen hoe zij vanuit hun eigen leven tegen een issue aankijken, hebben de potentie om het thema bij een breder publiek onder de aandacht te brengen. Josh werkte met een documentairemaker die het proces volgde. Externe journalisten werden ook actief uitgenodigd om verslag te doen.

·      Josh ziet het burgerberaad ook als een mogelijkheid voor capacity building. Zijn organisatie betrok de lokale universiteit, en trainde de studenten als moderatoren.

·      Het is belangrijk dat bestuur goed is aangehaakt, en dat zij zich vooraf committeren aan de uitkomsten, dat wil zeggen dat ze uitleggen wat ze met de aanbevelingen gaan doen. En als ze deze niet overnemen, moeten ze goed uitleggen waarom niet.

Digital twins: gericht op efficiency of burgerbetrokkenheid?

Tot slot woonde ik nog twee sessies bij over digital twins, vanuit twee hele verschillende gezichtspunten.

De burgermeester van San Jose Matthew Mahan vertelde hoe hij een digital twin aan het ontwikkelen was die onder meer gericht was op het bestrijden van natuurrampen. Het model moet – onder meer door gebruik te maken van satellietbeelden en sensoren – steeds een actueel overzicht geven van bijvoorbeeld de begroeiing in en om de stad, en de droogte, zodat het risico op bosbranden goed in kaart gebracht kan worden. Door zo’n twin ook te laden met andere data, bijvoorbeeld over eigenaarschap van het land, wordt het mogelijk om ook gerichter in te grijpen. Bijvoorbeeld als blijkt dat er op een bepaalde plot wildgroei van droge struiken is ontstaan die bij een eventuele brand het vuur snel zouden kunnen laten verspreiden.

<<Ons gebied is heel versnipperd, met uiteenlopende eigenaren en jurisdicties van lokale en regionale overheden en andere organisaties. Door dat in een systeem bij elkaar te brengen, kun je sneller schakelen en ingrijpen.>> 

Government as a service

Dara Treseder, CEO van Autodesk, een bedrijf dat digitale omgevingen maakt, vertelde hoe die ook worden gebruikt voor de ontwikkeling van scenario’s. Zo was er vervallen fabriek vlak bij een snelweg in Oakland, die vanwege de ligging lang niet werd ontwikkeld. Autodesk hielp met het ontwikkelen van een digital model waarin de nieuw te ontwerpen gebouwen geplaatst konden worden. Door data over lichtinval, snelweggeluiden, en andere omgevingsfactoren te combineren konden uiteenlopende scenario’s worden getest en een oplossing worden bedacht waarin de geluidsoverlast minimaal was. 

Mahan en Treseder  bespraken de voorbeelden vanuit het perspectief van ‘government as a service’. Zij zien de overheid als een organisatie die zo efficiënt mogelijk diensten moet aan bieden aan haar burgers, en daar zo transparant over moet rapporteren, zodat burgers kunnen zien dat hun ‘tax dollars’ efficiënt worden besteed. Digital twins en toenemende sensordata kunnen daarin een belangrijke spelen, menen zij.

Eigenaarschap en actieve burgers

In een sessie eerder op de dag werden digital twins ingezet voor een ander doel: het betrekken van burgers bij de ontwikkeling van hun buurt. Hier was niet efficiëntie en dienstverlening het onderliggende ideaal, maar draaide het erom burgers een gevoel van ‘eigenaarschap’ te geven over de ontwikkeling van hun buurt, hun onderlinge relaties te versterken, en ze te betrekken bij thema’s als klimaatverandering.

Ook hier hadden de initiatiefnemers – Nonny de la Pena, Sultan Sharrief, Kathleen Cohen en Marcela Oliva – een aantal braakliggende plekken in de stad – dit keer Los Angeles – omgezet naar een digitale omgeving. Samen met burgers gebruikten ze het model om te kijken hoe de plot op ecologische verantwoorde wijze kon worden ingevuld met bomen en planten. Gebruikers konden uit een planten-bibliotheek tientallen verschillende planten downloaden en ‘planten’ in de virtuele omgeving die ook weer gevoed was met omgevingsdata over het klimaat, bodemkwaliteit etc. Het model kon vervolgens laten zien hoe de stadstuin zich door de maanden en jaren heen zou ontwikkelen.

Het idee daarachter was dat bewoners elkaar via workshops en het gebruik van de digital twin beter kunnen leren kennen, kennis op kunnen doen over klimaatverandering en de locale ecologie, en van daaruit ook gemotiveerd raken om actief mee te werken aan het ontwikkelen van de stadstuinen. Ook in dat proces kunnen- al dan niet professionele - comunity stewards een belangrijke rol spelen, door initiatieven te ontplooien en aan te jagen, en bijvoorbeeld ook zorg te dragen voor de doorontwikkeling en het beheer van de digital twin.

Conclusie: relaties, liever dan transacties

Door de sessies heen liepen zo verschillende visies op de rol van digitale technologie in de democratische samenleving. In de eerste zijn overheden vooral dienstverleners, en kan tech helpen in het beter organiseren van hun diensten. Daar is natuurlijk weinig op tegen.

Toch kan zo’n benadering ook averechts uitpakken, wanneer ze niet wordt gecombineerd met meer relationele en participatieve benaderingen van democratie. Een overheid die zich reduceert tot het aanbieden van diensten, riskeert dat burgers zich ook vooral als klanten gaan zien. Dat kan weer bijdragen aan een verdere ‘transactionalisering’ van de samenleving. In zijn keynote sprak Scott Galloway in dat verband nog zijn zorgen uit over de toenemende eenzaamheid in de Amerikaanse samenleving, en vooral over het feit dat er groepen jonge mannen opgroeien met een tekort aan sociale skills. De ongemakkelijkheid die sociale interactie in de echte wereld soms met zich meebrengt, gaan ze liever uit de weg. In plaats daarvan zijn er apps, bezorgdiensten, gamewerelden en online porno.

Dat schrikbeeld geldt natuurlijk niet voor iedereen, maar persoonlijk ben ik vooral geïnteresseerd in de vraag hoe de technologie die nu eenmaal een belangrijk onderdeel van onze samenleving is, zo kan worden ingericht en beheerd dat die ook bijdraagt aan de ontwikkeling van sociale relaties. De voorbeelden in de diverse pannels gaven aan dat daarvoor een combinatie van drie factoren nodig is:

·      technologie (algoritmes voor ‘broad listening’, digital twins),

·      architectuur en design (wat is de online equivalent van de ‘front porch’, die uitnodigt tot informele sociale interacties?)

·      community stewardship (een actieve rol voor al dan niet professionele beheerder)

Ik was dan ook verheugd om op SXSW voorbeelden te zien van bedrijven, stichtingen, en ontwerpers die vanuit zo’n visie vorm proberen aan de toekomst, en hoop daar zelf met onze onderzoeksgroep Civic Interaction Design ook weer aan bij te kunnen dragen.

Deze bijdrage is geschreven door Martijn de Waal

Tips van Michelle Obama en dr. Lauri Santos

In het tijdens SXSW25 gepresenteerde Tech Trendreport van de Future Today Strategy Group (FTSG) van de bekende Amy Webb las ik een interessante en opvallende passage over de media:

“Het internet is grotendeels overwoekerd met kwalitatief laagwaardige, door Al gegenereerde media. Consumenten brengen minder tijd door met browsen omdat het onaangenaam - zo niet onmogelijk - is om te vinden wat ze zoeken.”

Steeds meer mensen vinden ‘nieuws browsen’ dus onaangenaam, zo stellen de onderzoekers van Amy Webb. We hebben het hier in Austin tijdens SXSW onderling veel over gediscussieerd over dit issue en vastgesteld dat grote delen van het publiek de continue stroom aan ellendig nieuws zat zijn. Oekraïne, Israël/Gaza, Trump/Musk, ruziënde ministers en parlementariërs. Dag in, dag uit. En dan ook nog de vraag: wat is waar en wat niet? Desinformatie is overal tegenwoordig.

 Dus is de reële vraag: hoe kun je je ‘wapenen’ tegen al die nieuwsellende en ook tegen het overmatig gebruik van je mobiele telefoon door de hele dag social mediakanalen te volgen? Dit dilemma kwam uitgebreid aan de orde tijdens de live opgenomen podcast In My Opinion (IMO) van voormalige First Lady Michelle Obama en haar broer Craig Robinson, die in gesprek gingen met psycholoog dr. Lauri Santos tijdens SXSW25 in Austin.

Yale-docent Santos legde uit dat emoties besmettelijk zijn: “Vergelijkbaar met COVID. We pikken stemmingen op van mensen om ons heen, maar tegenwoordig ook via sociale media. Algoritmen versterken vooral negatieve emoties zoals woede en verontwaardiging, wat leidt tot meer hopeloosheid.”

Santos deelde een nuttige strategie WWW. "What for, Why now, What else.” Vrij vertaald:

·      Waarvoor gebruik je je telefoon?

·      Waarom juist nu?

·      Wat mis je terwijl je op je telefoon zit?

De psycholoog adviseerde verder de 24/7 nieuwscyclus te beperken. "Je kunt echt goed geïnformeerd blijven met 80% minder tijd op je telefoon.”

Ook Michelle Obama had nog wel wat praktische tips hoe je je het beste kunt omgaan met ‘de overwoekering van laagwaardige door AI gegenereerde media.’

"Leg je telefoon weg en zorg voor meer rechtstreekse menselijke interactie. Je kunt niet leven via social media. Zorg ervoor dat je niet afhankelijk wordt van online platforms en stop met het lezen van de commentaren. Goed geïnformeerd blijven heeft niets te maken heeft met de commentaarsectie, maar wel alles met de inhoud van de verhalen die je tot je neemt.”

Samenvattend is de belangrijkste boodschap van Lauri Santos dat we, zelfs in moeilijke tijden, controle moeten houden over ons eigen geluk. Door bewuste keuzes te maken in hoe we omgaan met technologie; door verbinding te zoeken met anderen; en door aandacht te besteden aan kleine vreugdes, kunnen we onze mentale weerbaarheid versterken.

“Echte voldoening komt uit menselijke verbinding, niet uit materiële zaken of sociale status.”

Met dit mooie en zeer ware citaat rond ik mijn laatste stukje af van @SXSW25.