SXSW2025

Een editie van SXSW samenvatten is altijd een behoorlijke uitdaging. Om verschillende redenen. Sowieso is het zo groot en zijn er zoveel verschillende sessies, dat het onmogelijk is om alles mee te krijgen. Om je een idee te geven: je kunt 5 sessies op een dag doen, dat is de max. Maar er zijn er dagelijks bijna 300. Je mist dus veel meer dan je ziet. Een andere reden is dat het voor iedereen anders is. Het hangt er maar net vanaf wat jij er uithaalt. En de laatste reden is dat het bij mij altijd even duurt voordat alles op z'n plek valt. Maar ik ga een poging wagen. 

Door: Gerson Veenstra 

Deze editie van SXSW voelde anders dan anders. Vanwege de geopolitieke ontwikkelingen, vanwege Trump en het feit dat je in de VS bent, vanwege de toenemende kritiek op big tech en ook omdat het voorlopig de laatste keer is dat SXSW is zoals het was. Dat laatste komt omdat het Austin Convention Center wordt gesloopt en herbouwd. Daarom is de opzet de komende jaren kleiner. 

De roze olifant

En hoewel ik wel wist dat SXSW nou niet bepaald bekendstaat om een kritisch geluid (ik heb mensen posters tegen Elon Musk zien ophangen, ik heb ook mensen gezien die ze juist weghaalden), was ik alsnog verbaasd dat er in z'n algemeenheid zo om de roze olifant in de kamer heen gedraaid werd. O, het kwam zo nu en dan wel ter sprake, maar dan vaak met meel in de mond. En de big tech-bedrijven zelf schitterden ook weer door afwezigheid. 

Drie van de grotere thema's dit jaar, waren: de opkomst van AI in alle sectoren, de impact van kwantumtechnologie en de groeiende behoefte aan menselijkheid in een steeds digitalere wereld. Maar er was meer. Een overzicht per thema, inclusief linkjes naar verslagen die ik erover schreef, vind je hieronder. 

Vertrouwen, privacy en sociale netwerken

De enige manier om data te beschermen: niet verzamelen

Privacy was een belangrijk gespreksonderwerp op SXSW. Grote techbedrijven verzamelen enorme hoeveelheden data, wat leidt tot zorgen over misbruik en controle. Meredith Whittaker van Signal deed een duidelijke oproep: verzamel gewoon geen gegevens. Diensten zoals Signal laten zien dat veilige communicatie mogelijk is zonder gebruikersdata op te slaan. Dit roept bredere vragen op over hoe bedrijven en overheden met persoonlijke informatie moeten omgaan.

• Meredith Whittaker (Signal): 'De enige manier om data te beschermen, is door het niet te verzamelen'

Nieuwe sociale netwerken zetten de gebruiker centraal

Jarenlang leek het onmogelijk om te concurreren met grote sociale netwerken zoals Facebook en X, maar nieuwe platforms zoals BlueSky laten zien dat er alternatieven zijn. Deze netwerken zijn open en geven gebruikers meer controle over wat ze te zien krijgen. In plaats van één centraal algoritme, kunnen gebruikers zelf bepalen hoe hun tijdlijn eruitziet. Dat past in een bredere beweging richting decentralisatie en meer transparantie in technologie.

• Er zou nooit meer een nieuw succesvol socialmediaplatform komen, lukt het BlueSky toch?

Menselijke verbinding en welzijn in een digitale wereld

Mentale veerkracht en geluk

In een wereld vol verandering en onzekerheid is mentale veerkracht belangrijker dan ooit. Michelle Obama zei dat geluk niet afhangt van een perfecte wereld, maar van hoe we ermee omgaan. Het gaat om dankbaarheid, het vermijden van te veel negatieve prikkels en het opbouwen van sterke sociale banden. Hoop en positiviteit zijn essentieel om vooruit te blijven gaan, zowel individueel als maatschappelijk.

Zie ook: 

• 'Je kunt niet wachten tot de wereld perfect is om gelukkig te zijn': Michelle Obama over veerkracht
• 7 inzichten van Rohit Bhargava om mensen beter te begrijpen en minder bang te zijn voor de toekomst

Diversiteit en echte verbinding

Hoe gaan we om met verschillen tussen mensen? Een interessante visie was dat echte verbondenheid begint bij het accepteren en waarderen van verschillen. In plaats van te streven naar een wereld waarin iedereen hetzelfde denkt, moeten we juist leren omgaan met verschillende perspectieven. Dat geldt op de werkvloer, in sociale netwerken en in de samenleving als geheel. Het omarmen van diversiteit leidt tot innovatie en betere samenwerking.

Zie ook: 

• Simran Jeet Singh: echte verbondenheid begint bij het omarmen van verschillen
• Roddelen op je werk, we doen het allemaal en dat is niet per se slecht: waarom je roddel moet omarmen
• De toekomst van sociale gezondheid: drie voorspellingen van Kasley Killam

AI: van complex naar toegankelijk en onmisbaar

AI wordt de nieuwe manier waarop we met technologie omgaan

Vroeger leek AI iets voor tech-experts, maar die tijd is voorbij. AI wordt net zo vanzelfsprekend als elektriciteit en gaat ons op allerlei manieren ondersteunen. Van spraakgestuurde assistenten tot slimme zoekmachines die hele taken voor je regelen: AI wordt de 'gebruikersinterface' van de toekomst. In plaats van apps openen of menu's doorzoeken, kunnen we straks gewoon zeggen of aanwijzen wat we willen en een AI-assistent regelt het. Dat maakt technologie menselijker en makkelijker in gebruik.

Zie ook:

AI op de werkvloer: samenwerken in plaats van vervangen

Er is veel angst dat AI banen overneemt, maar de realiteit is genuanceerder. AI zal vooral taken versnellen en ondersteunen, terwijl menselijke vaardigheden zoals creativiteit, empathie en intuïtie onmisbaar blijven. Bedrijven die AI slim inzetten, kunnen betere beslissingen nemen en sneller innoveren. Organisaties moeten nu al nadenken over hoe ze AI integreren in hun processen. Een belangrijk advies: zie AI niet als bedreiging, maar als kans om werk slimmer en efficiënter te maken.

• Wil je een bedrijf leiden dat draait op AI? Dan moet je AI leren begrijpen: symbiose is het toverwoord
• Kopen of bouwen? Voor elke AI-toepassing een vraag en zeker binnen de journalistiek

AI als creatief hulpmiddel

Niet alleen in kantoren, maar ook in de creatieve sector wordt AI steeds belangrijker. Kunstenaars, ontwerpers en muzikanten gebruiken AI als een nieuw gereedschap. Zo kan een AI-versie van een stem nieuwe muziek genereren en kunnen AI-tools helpen bij het ontwerpen van producten of het creëren van kunst. Dat betekent niet dat creatieve beroepen verdwijnen, maar wel dat de rol verandert: makers gaan AI sturen en gebruiken om hun werk naar een hoger niveau te tillen.

• Holly Herndon: 'AI is geen vijand, maar een nieuw medium waarmee kunstenaars hun creativiteit kunnen uitbreiden'
• Kan iedereen een ontwerper zijn met de hulp van AI? En zijn UX-designers straks overbodig?

Kwantumtechnologie: revolutie of risico?

Snelle vooruitgang in kwantumtechnologie

Veel mensen denken dat kwantumcomputers nog ver weg zijn, maar experts verwachten binnen vier jaar grote doorbraken. Kwantumcomputers werken op een compleet andere manier dan gewone computers en kunnen enorme hoeveelheden data tegelijkertijd verwerken. Dit biedt kansen voor medische innovaties, klimaatonderzoek en nieuwe materialen. Bedrijven die nu al experimenteren met kwantumtechnologie, kunnen straks een grote voorsprong hebben.

• 'Binnen 4 jaar gaan we verrassende doorbraken zien' : CEO IBM over kwantumcomputers

De dreiging van Q-Day: wanneer encryptie niet meer veilig is

Tegelijkertijd brengt kwantumtechnologie ook risico’s met zich mee. Een van de grootste zorgen is ‘Q-Day’: het moment waarop kwantumcomputers sterk genoeg worden om bestaande versleutelingen te kraken. Dat zou financiële systemen, communicatie en digitale beveiliging in gevaar kunnen brengen. Overheden en bedrijven moeten zich nu al voorbereiden door nieuwe, kwantumbestendige beveiliging te ontwikkelen.

• Dreigende taal over Q-Day: we moeten ons voorbereiden op kwantumtechnologie, of anders...

Mobiliteit: vliegende taxi’s en zelfrijdend vervoer

Vliegende voertuigen worden realiteit

Jarenlang waren 'vliegende auto’s sciencefiction, maar tijdens SXSW kon ik zelf daadwerkelijk in een elektrisch vliegtuigje vliegen. Deze eVTOL-vliegtuigen (elektrische verticaal opstijgende voertuigen) zijn eenvoudig te besturen en kunnen helpen files in steden oplossen. In plaats van dat je een eigen toestel hebt, kunnen mensen zich straks abonneren op luchttaxi-diensten. De uitdaging zit niet in de technologie, maar in regelgeving en infrastructuur.

• Persoonlijk vliegen met de Hexa: de oplossing voor het fileprobleem in steden?
• Wie kan gamen, kan piloot zijn: zelf vliegen met de Hexa van Lift Aircraft (video)

Zelfrijdende taxi's niet langer toekomstmuziek

Ook op de weg wordt vervoer steeds autonomer. In Austin kon je via de app van Uber een zelfrijdende taxi van Waymo bestellen. Mijn ervaring ermee was positief: de auto's rijden beheerst en voelen veilig aan. Het laat zien dat zelfrijdend vervoer van experiment naar praktijk gaat. De vraag is nu hoe steden en wetgeving zich hierop voorbereiden.

• Een ritje in een zelfrijdende taxi van Waymo: minder eng dan je denkt

De toekomst is nu: van baanbrekende technologie tot nieuwe manieren van leven

Doorbraaktechnologieën van 2025

Elk jaar presenteert MIT Technology Review de tien belangrijkste nieuwe technologieën. Dit jaar staat een revolutionaire ruimtetelescoop bovenaan, die ons helpt het heelal beter te begrijpen. Andere grote trends zijn efficiëntere AI-modellen, duurzame vliegtuigbrandstoffen en medische doorbraken zoals nieuwe HIV-preventiemethoden. Opvallend genoeg stonden AI-agents (slimme digitale assistenten) nog net niet in de top 10, omdat ze nog niet betrouwbaar genoeg zijn. Maar dat zal snel veranderen, is de verwachting.

• De 10 baanbrekende technologieën volgens MIT Technology Review en waarom AI-agents de lijst niet haalde

Leven en technologie versmelten

Een van de meest futuristische concepten op SXSW was 'Living Intelligence', volgens Amy Webb de volgende stap waarin AI, biologie en materialen samenkomen. Denk aan computers die werken op biologische neuronen in plaats van chips, of materialen die zichzelf kunnen herstellen. Robots worden bovendien steeds autonomer en kunnen taken uitvoeren die voorheen onmogelijk waren. Dat brengt zowel kansen als ethische vragen met zich mee: hoe reguleren we deze ontwikkelingen, en wat betekent dit voor banen en de samenleving?

• Amy Webb over de opkomst van living intelligence, en: het robottijdperk is eindelijk hier!

Conclusie: mens en technologie moet een samenspel blijven

De toekomst is er sneller dan je denkt. AI, kwantumcomputers en mobiliteitstechnologie veranderen de wereld. De manier waarop we de technologie inzetten, bepaalt of we er echt voordeel uit halen. De grote uitdaging is om innovatie te combineren met menselijke waarden: transparantie, privacy, sociale verbondenheid en ethiek.

De rode draad was dat technologie pas echt succesvol is als het de menselijke ervaring verrijkt. Of het nu gaat om kunstmatige intelligentie, sociale netwerken, luchtmobiliteit of ruimteverkenning, de vraag blijft: hoe maken we de toekomst niet alleen slimmer, maar ook beter? En sowieso ben ik met een hele lijst vragen thuisgekomen. En dat is goed. Het betekent dat ik aan het denken bent gezet. Ik heb op lang niet alle vragen nu een antwoord, maar dat hoeft ook niet. 

• Nog niet uitgelezen? Lees dan hier hoe ik AI inzette voor het maken van alle verslagen

Verantwoording: voor het overzicht van alle thema's heb ik hulp gehad van ChatGPT. Die had toegang tot alles wat ik tijdens SXSW heb ingevoerd en gemaakt. 

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

Al tijdens de allereerste avond hier in Austin had ik een gesprek dat me aan het denken zette. Ik sprak met Thijs van der Horst van SURF over kwamtumcomputers. Ook weer zo'n technologische ontwikkeling waar we al jaren over praten en er nu echt is. We hadden het over paswoorden. Leuk dat je nu rekening houdt met 18 eisen voor een wachtwoord, een kwantumcomputer maakt er in een seconde gehakt van. En wat als criminelen een eigen kwamtumcomputer laten maken, bijvoorbeeld in China? Zo'n gesprek.  

Kwamtumtechnologie is een belangrijk thema deze SXSW. Nu er kwamtumcomputers zijn, is het ook nogal een urgent onderwerp. En het voelt misschien als iets heel technisch, maar zodra je een beetje snapt wat ermee kan, zet dat je hoe dan ook aan het denken. Helaas viel deze sessie nogal tegen. Gelukkig zijn er nog veel andere sessies over kwantum. 

Kwantumcomputers: geen hype, maar een doorbraak

We associëren kwantumcomputers vaak met sciencefiction, maar volgens Krishna staan we aan de vooravond van concrete toepassingen. "Sommigen zeggen dat kwantum nog 15 tot 20 jaar weg is. Maar ik zeg: binnen 4 jaar gaan we verrassende doorbraken zien", zegt Arvind Krishna, CEO van IBM. IBM heeft inmiddels al een miljard dollar aan kwantumgerelateerde business geboekt en werkt samen met bedrijven zoals Boeing en L’Oréal om de technologie praktisch inzetbaar te maken.

Waarom zijn kwantumcomputers zo revolutionair? Normale computers werken met bits die 0 of 1 kunnen zijn, terwijl kwantumcomputers qubits gebruiken die meerdere toestanden tegelijk kunnen aannemen dankzij superpositie. Dit betekent dat ze in één keer talloze berekeningen kunnen uitvoeren die voor klassieke computers onmogelijk zijn.

Concrete toepassingen: van medicijnen tot financiële modellen

Krishna benadrukt dat kwantumcomputers eerst ingezet zullen worden voor specifieke, complexe problemen. Een belangrijk voorbeeld is medicijnontwikkeling. "90 procent van alle farmaceutische stoffen zijn eenvoudige moleculen. Kwantumcomputers kunnen straks de interacties tussen moleculen simuleren op een manier die vandaag nog onmogelijk is." Dit kan het proces van medicijnontwikkeling drastisch versnellen en mogelijk tot nieuwe doorbraken leiden.

Ook in de financiële wereld is er veel te winnen. Banken en beleggers gebruiken vandaag de dag Monte Carlo-simulaties om risico's te berekenen, iets wat met huidige computers veel tijd kost. Kwantumcomputers kunnen deze berekeningen straks in real-time uitvoeren, waardoor betere en snellere beslissingen mogelijk worden.

Daarnaast noemde Krishna toepassingen in de materiaalkunde, zoals het ontwikkelen van lichtere en sterkere materialen voor transport, en in duurzaamheid, bijvoorbeeld bij het optimaliseren van koolstofafvangtechnologieën.

Kwantum en AI: een complementair duo

Wat betekent de opkomst van kwantumtechnologie voor AI? Volgens Krishna vullen de twee technologieën elkaar aan. AI leert van bestaande data, terwijl kwantumcomputing inzicht kan geven in natuurkundige processen die we nog niet begrijpen. 

"We weten dat cafeïne energie geeft, maar we hebben geen idee waarom. Kwantumcomputers kunnen op subatomair niveau analyseren hoe moleculen zich gedragen, iets wat AI niet kan." Dit betekent dat kwantumcomputing AI kan versterken, bijvoorbeeld door betere modellen te ontwikkelen voor chemie, materialen en klimaatonderzoek.

Waarom kwantum ertoe doet

Helaas geen grote inzichten tijdens deze keynote, waar ik wel een beetje op had gehoopt. Ook geen kritische vragen. Toch maakte het wel duidelijk: kwantumtechnologie is niet langer een futuristisch idee, maar heeft binnen afzienbare tijd een enorme impact. Of het nu gaat om veiligere cryptografie, snellere medicijnontwikkeling of efficiëntere financiële modellen, de toepassingen zijn legio.

Maar zoals Krishna benadrukte, is de echte waarde pas zichtbaar als mensen en bedrijven de technologie ook daadwerkelijk gebruiken. De boodschap van Krishna: de komende 4 jaar worden cruciaal. Kwantumcomputing is geen verre droom meer, maar een technologie die de manier waarop we problemen oplossen fundamenteel zal veranderen. 

Verantwoording: dit verslag is een combinatie van zelf geschreven tekst en tekst van ChatGPT op basis van het transcript van de sessie.