Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)
Kan BlueSky social media weer leuk en nuttig maken? Dat is de vraag die Hugh Forrest vooraf stelde. Door de tijd zijn er nogal wat socialmediaplatforms gekomen en ook weer verdwenen. Maar met alle kritiek op X en Meta, voelt het wel als een moment voor de doorbraak van een nieuw platform. Kan dat BlueSky zijn? Er zijn nu wereldwijd zo'n 30 miljoen actieve gebruikers. Ter vergelijking: X heeft (nog) zo'n half miljard maandelijkse gebruikers.
Er zijn veel overeenkomsten tussen het verhaal van Signal eerder dit SXSW en BlueSky. Allebei zijn ze ontstaan vanuit een idee: we willen het beter doen. Allebei hebben ze de filosofie: de gebruiker bepaalt. Allebei zijn ze open source. Allebei zijn ze geen commercieel bedrijf. En allebei beloven ze: wij worden niet een nieuw speeltje van een miljardair. "BlueSky is miljardair-proof", belooft CEO Jay Graber van BlueSky.
Hoe levensvatbaar is BlueSky?
Graber ziet zelf dit moment ook als een grote kans. Op de vraag: wat is het minimale aantal actieve gebruikers dat nodig is om het platform levensvatbaar te houden en verder te laten groeien, zegt Graber: "We zijn nu op een punt waar we genoeg gebruikers hebben om een levendige community te vormen en door te groeien."
"Het precieze minimale aantal is moeilijk te bepalen, maar de kracht van een sociaal netwerk zit niet alleen in de aantallen, maar in de kwaliteit van interacties. Wat we zien, is dat er genoeg activiteit en betrokkenheid is om nieuwe mensen aan te trekken en het platform verder te laten groeien."
Gebruikerskeuze en een ander moderatiemodel
Wat BlueSky onderscheidt van traditionele social media is de nadruk op gebruikerskeuze. In plaats van één centraal algoritme dat bepaalt wat je ziet, biedt BlueSky een marktplaats van feeds. Je kiest zelf welke feed je gebruikt, of je maakt er zelf een. Dit betekent dat iedereen zijn eigen sociale ervaring kan vormgeven.
Een belangrijke factor hierin is moderatie. "Moderatie is een vorm van bestuur: het bepaalt de regels en structuren van een digitaal platform", zegt Graber. "Binnen de BlueSky-app hebben we een centrale moderatieservice, maar gebruikers kunnen daarbovenop extra moderatielagen installeren. Denk aan diensten die politieke content filteren of AI-gegenereerde afbeeldingen labelen." Hiermee kunnen gebruikers zelf bepalen hoeveel controle ze willen over hun ervaring, zonder afhankelijk te zijn van één centraal bedrijf.
De technische fundamenten: AT Protocol en federatie
Het hart van BlueSky is het AT Protocol, een open protocol dat garandeert dat sociale netwerken open blijven. Dit betekent dat gebruikers hun identiteit en data kunnen meenemen naar andere platforms die dit protocol ondersteunen. Hierdoor is er geen afhankelijkheid van één bedrijf, wat voorkomt dat gebruikers vastzitten in een gesloten systeem.
Daarnaast is federatie een cruciaal aspect. Dit betekent dat in plaats van één centrale server waarop alles draait, BlueSky meerdere, onafhankelijke servers laat samenwerken. Hierdoor kunnen gebruikers kiezen waar hun data wordt opgeslagen en hoe hun ervaring wordt beheerd. Het maakt het netwerk minder afhankelijk van één organisatie en voorkomt dat één bedrijf of individu de volledige controle heeft. "Het vraagt om een andere manier van denken over schaalbaarheid en groei, maar het zorgt ervoor dat het systeem duurzaam en onafhankelijk blijft", legt Graber uit.
Onafhankelijkheid en het vermijden van de fouten van het verleden
Veel gebruikers vragen zich af hoe BlueSky zich verhoudt tot Twitter, vooral omdat het platform oorspronkelijk als een Twitter-project begon. Graber benadrukt dat BlueSky volledig onafhankelijk is. "We begonnen binnen Twitter, maar sinds 2021 zijn we een aparte entiteit. Twitter had aanvankelijk een zetel in de raad van bestuur, maar die relatie werd snel beëindigd. We hebben onze eigen financiering en opereren volledig zelfstandig."
Deze onafhankelijkheid is essentieel voor BlueSky's belofte om 'miljardair-proof' te zijn. "Het open protocol zorgt ervoor dat gebruikers altijd de mogelijkheid hebben om weg te gaan. Alles is open source: als wij dingen veranderen die mensen niet bevallen, kunnen ze een eigen versie van BlueSky draaien en blijven communiceren met hun netwerk. Dit geeft gebruikers en ontwikkelaars de macht en voorkomt dat één partij de controle grijpt."
Daarnaast is BlueSky een public benefit corporation (PBC), wat betekent dat het bedrijf een missie heeft die verder gaat dan winst maken. "Onze missie is om een open protocol voor publieke conversatie te bouwen, en dat staat vastgelegd in onze statuten", zegt Graber.
Groei en financiering
BlueSky groeit snel, maar hoe financiert het zichzelf zonder advertenties en zonder afhankelijk te zijn van investeerders die later controle willen uitoefenen? Graber benadrukt dat het bedrijf bewust kiest voor een duurzaam groeimodel. "We zijn een public benefit corporation, wat betekent dat onze missie vooropstaat. We halen financiering op die in lijn ligt met deze missie en bouwen een model waarin de gemeenschap en ontwikkelaars de dienst kunnen blijven ondersteunen zonder dat we winstmaximalisatie als prioriteit moeten stellen."
BlueSky onderzoekt verschillende inkomstenmodellen, zoals betaalde diensten en domeinnamen voor gebruikers, zonder concessies te doen aan de kernprincipes van openheid en onafhankelijkheid.
De toekomst van sociale netwerken
Volgens Graber is er een duidelijke behoefte aan een nieuw soort sociaal netwerk. "Mensen willen een gezondere sociale ervaring, met meer controle en minder toxiciteit. We hebben nu een systeem waarin gebruikers de tools krijgen om hun eigen ervaring vorm te geven."
Op de lange termijn hoopt Graber dat sociale netwerken niet langer worden gezien als inherent giftig. "Social media zijn wat we ervan maken. Met BlueSky willen we een omgeving creëren waarin innovatie en gemeenschap vooropstaan. Omdat het open is, kunnen gebruikers en ontwikkelaars blijven experimenteren en het systeem verbeteren. Dit zorgt ervoor dat sociale netwerken evolueren op een manier die in het belang is van de gebruiker, en niet van grote bedrijven."
En ikzelf?
De zaal ziet het wel zitten, afgaand op het applaus aan het eind van de sessie. En zelf ben ik ook best overtuigd van het verhaal van BlueSky en zit er diep in mij ook nog steeds wel een gevoel dat social media zou moeten kunnen werken. Man wat bracht het ooit veel. Maar tegelijkertijd ben ik ook een soort van murw geworden. Alle goede bedoelingen ten spijt, vraag ik me af of een nieuw platform het antwoord is, of dat het toch echt op een andere manier moet. En dan is natuurlijk ook de grote vraag: hoe dan?
Verantwoording: dit verslag is een combinatie van mijn eigen tekst en tekst geproduceerd door ChatGPT op basis van het transcript.