SXSW2025

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

Zeg je SXSW, dan zeg je Amy Webb van de Future Today Strategy Group. Elk jaar presenteert ze het 2025 Emerging Tech Trend Report (hier te downloaden). En dat is niet alleen een hele fijne update van alle technologische ontwikkelingen, ze maakt er altijd een feestje van. En dat leidt ook elk jaar tot lange rijen, hele lange rijen... Dit jaar kreeg iedereen in de zaal vooraf een soort dobbelsteen, waarvan ze vooraf zei: zorg dat je hem meteen aan het begin in je hand hebt! 

Webb vroeg het publiek om het blokje in de hand te houden en er vervolgens op te gaan zitten. Pas later in de sessie onthulde ze de reden: het was een demonstratie van wat ze het 'steentje-in-de-schoen-effect' noemt. "Een kleine irritatie kan alle aandacht opeisen en ons denkvermogen tijdelijk belemmeren", legde ze uit. Het fenomeen verklaart waarom leiders vaak reactief handelen in plaats van proactief plannen. Het steentje staat symbool voor de overweldigende hoeveelheid prikkels en onzekerheden die ons afleiden van de grotere, structurele verschuivingen die gaande zijn.

De opkomst van Living Intelligence

De centrale boodschap van Webbs presentatie was dat we een nieuwe fase ingaan: de wereld van Living Intelligence (LI). "LI is geen singulariteit zoals Artificial General Intelligence (AGI), maar een ecosysteem van AI, biologische entiteiten en geavanceerde sensoren die samen een lerend en aanpassend systeem vormen", zei Webb. Deze technologieën zullen niet alleen de manier waarop we werken en leven veranderen, maar ook de fundamentele regels van onze samenleving herschrijven.

Belangrijke kenmerken van Living Intelligence:

• AI en biologie versmelten: denk aan computers op basis van menselijke neuronen, die niet alleen sneller zijn dan traditionele chips, maar ook adaptief kunnen leren.
• Programmeermateriaal: materialen die zichzelf aanpassen aan hun omgeving, zoals bakstenen die functioneren als longen en vervuiling filteren.
• Autonome besluitvorming: systemen die zichzelf optimaliseren en zonder menselijke input beslissingen kunnen nemen.

Een van de meest opvallende ontwikkelingen op dit gebied is de opkomst van organische computers, oftewel 'biocomputers'. "We hebben nu de eerste computers op basis van menselijke neuronen", vertelde Webb. "Deze machines kunnen leren en beslissingen nemen op een manier die traditionele siliconenchips nooit zullen evenaren."

Daarnaast introduceerde ze concepten als programmeerbare materialen en metamaterialen. "Stel je een baksteen voor die functioneert als een menselijke long en de lucht in een gebouw automatisch filtert", zei ze. "Of een auto waarvan de carrosserie is gemaakt van lab-gekweekte neushoornhuid in plaats van staal, waardoor het de impact van een crash kan absorberen."

Het robottijdperk is nu echt begonnen

Hoewel we al decennia praten over de komst van robots, was er tot nu toe weinig tastbare vooruitgang. Webb zegt dat dat nu gaat veranderen. "De grote techbedrijven zetten vol in op robotontwikkeling", zei ze. "Ze hebben robots nodig om de stap naar echte kunstmatige intelligentie te maken."

Waarom robots nu een doorbraak maken:

• Betere sensoren en AI-modellen maken het mogelijk om complexe taken uit te voeren, zoals het strikken van veters.
• Biohybride robots, deels biologisch en deels machine, zoals robots met hersenbesturing op basis van schimmeldraden.
• Nieuwe materialen en programmeerbare stoffen, zoals robots met menselijke huid die zichzelf kunnen genezen.

Ze verwees naar recente doorbraken, zoals robots die veters kunnen strikken - een taak die ongekend complex is vanwege de combinatie van tastzin en fijne motoriek. "Dit lijkt misschien klein, maar het is een enorme sprong voorwaarts in robotica", benadrukte ze. Bovendien introduceerde ze de term 'biohybride robots': machines die deels biologisch, deels technologisch zijn, zoals een robot met een hersenbesturing op basis van schimmeldraden of een cyborg-achtige kwal die oceanografische data verzamelt.

De impact op de maatschappij

De mogelijkheden van Living Intelligence en robots zijn eindeloos, maar Webb waarschuwde ook voor de risico’s. "De toekomst komt eraan, of we er nu klaar voor zijn of niet", zei ze. "En de beslissingen die we de komende tien jaar nemen, bepalen de lange termijn toekomst van onze beschaving."

Twee scenario’s voor 2035:

1. De kracht van geluid als controlemechanisme

   • Technologie die oorspronkelijk bedoeld was om lawaai te reduceren, wordt ingezet om emoties en gedrag te beïnvloeden.
   • Een autoritair regime gebruikt deze techniek om protesten te onderdrukken zonder dat mensen het doorhebben.

2. Klimaatverandering en technologisch opportunisme

   • Bedrijven nemen de leiding in klimaatoplossingen met geavanceerde metamaterialen en AI-gestuurde weersystemen.
   • Zonder regulering ontstaat een nieuw soort machtsevenwicht, wat leidt tot eco-terrorisme en ongecontroleerde machtsconcentraties.

De oproep tot actie

Webb sloot af met een duidelijke oproep: we moeten strategische keuzes maken voordat deze technologieën ons inhalen. "Het is niet voldoende om simpelweg mee te gaan met de trends", zei ze. "We moeten actief vormgeven aan de toekomst en nadenken over hoe we deze technologieën inzetten voor het collectieve welzijn."

Acties voor de toekomst:

• Begrijp Living Intelligence en de impact ervan op jouw sector.
• Ontwikkel ethische richtlijnen voor de inzet van AI en biohybride robots.
• Stel kritische vragen over wie controle heeft over deze technologieën.
• Neem strategische voorzorgsmaatregelen om ongewenste scenario’s te voorkomen.

Haar advies? Neem de tijd om kritisch na te denken, stel moeilijke vragen en omarm strategische vooruitziendheid. Want als we Living Intelligence niet zelf sturen, zal het ons gaan sturen.

Verantwoording: voor dit (snelle) verslag heb ik gebruikgemaakt van ChatGPT. Als input heb ik foto's van slides, het transcript en mijn aantekeningen gegeven. 

Featured Session: 7 Non-Obvious Secrets Of Understanding People To Predict the Future

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

De sessies van The Non-Obvious Company zijn voor veel doorgewinterde SXSW-gangers vaste kost. "De mensen die mensen begrijpen, winnen altijd", is de quote waarmee we dit jaar de zaal ingelokt worden. Rohit Bhargava komt zelf al sinds 2007 naar SXSW en staat voor de vijfde keer op het podium. Hij brengt zijn verhaal met humor, emotie en zet je aan het denken. 

De wereld voelt anders aan. Er is een groeiend gevoel van onzekerheid, een diffuse spanning die overal merkbaar is. The great fracture, zoals economen het noemen, verdeelt landen, mensen en ideeën. Het voedt een gevoel van anticipatory anxiety - de angst voor een toekomst die ons dreigt te ontglippen.

"Are we going to be okay?" vroeg Bhargava. Het is de vraag die hem overal ter wereld wordt gesteld. Zijn antwoord? Dat hangt af van hoe goed we mensen begrijpen. Volgens hem ligt de sleutel tot het voorspellen van de toekomst niet in data of technologie, maar in het menselijk gedrag. Wie mensen begrijpt, ziet waar de wereld naartoe beweegt. Hij deelde zeven inzichten die helpen om de toekomst met meer vertrouwen tegemoet te zien.

1. Uniek menselijk zijn is een voordeel

"We hoeven niet te concurreren met AI. Maar mensen die mét AI werken, zullen mensen die zonder AI werken vervangen."

Die veelgehoorde uitspraak, waarvan Bhargava de oorspronkelijke auteur niet kon achterhalen, vat de kern samen. Technologie kan ons versterken, maar het is ons unieke menselijke vermogen - empathie, creativiteit, intuïtie - dat het verschil maakt.

Een perfect voorbeeld komt uit de financiële sector. Robo-adviseurs beloofden objectieve investeringsbeslissingen zonder menselijke vooroordelen. Maar wat bleek? De premiumversie van deze diensten bood een menselijke financieel adviseur. Waarom? Omdat mensen vertrouwen in mensen.

Ook in het dagelijks leven blijkt dit. In Britse en Canadese supermarkten bestaat naast de zelfscankassa's een 'slow checkout lane' waar klanten bewust kiezen voor een praatje met een kassamedewerker. Soms is langzamer beter - omdat het menselijker is.

2. Identiteit bepaalt overtuigingen

Ook corporate identity speelt een grote rol. Intel's legendarische campagne 'Sponsors of Tomorrow' benadrukte dat hun wetenschappers de rocksterren van de techwereld waren. Posters in kantoren riepen op: "Jouw kleinkinderen zullen begrijpen wat wij nu maken." Een slimme manier om werknemers trots te maken op hun werk.

Zijn tip: observeer culturen om gedrag te begrijpen. Hoe gedragen mensen zich in een nieuwe omgeving? Hoe kun je die signalen gebruiken om beter te voorspellen wat belangrijk gaat worden?

3. Winnaars zijn niet hetzelfde als kampioenen

Het verschil tussen winnen en kampioen zijn zit in één ding: kampioenen helpen anderen winnen.

Bhargava vertelde het verhaal van Erik Sowinski, een onbekende naam voor het grote publiek, maar een legende in de marathonwereld. Zijn rol? Pacer - de loper die het perfecte tempo aanhoudt, zodat anderen wereldrecords kunnen breken.

Einstein had zijn eigen kampioen: Max Planck. Toen de jonge patentklerk een revolutionaire theorie opstuurde naar wetenschappelijke tijdschriften, werd hij genegeerd. Maar Planck, een gevestigde naam, zag de waarde en bracht Einstein onder de aandacht. Zonder hem had Einstein misschien nooit bekendheid gekregen.

De vraag die Bhargava aan het publiek stelde: Wie is jouw Max Planck? En voor wie kun jij een Max Planck zijn?

4. Gemakkelijke, voor de hand liggende antwoorden leiden af

Het verhaal van de Titanic leek een ongelofelijke voorspelling. Een boek uit 1898, Futility, beschreef een schip genaamd Titan dat tegen een ijsberg botste en zonk door een tekort aan reddingsboten. Exact wat 14 jaar later gebeurde. Een profetie?

Nee. De realiteit was minder mystiek:

• Schepen kregen vaker te weinig reddingsboten.
• IJsbergen in de Noord-Atlantische route waren de norm.
• De naam Titan was simpelweg een logische volgende stap in de scheepsnamen van die tijd.

Dit is de Texas Sharpshooter Fallacy: achteraf patronen zoeken in willekeurige data. Om de toekomst echt te voorspellen, moeten we voorbij de makkelijke verhalen kijken.

5. Mensen en ervaringen zouden je moeten verrassen

Bhargava vertelde over een cruise waarop hij zich miserabel voelde: te druk, te klein, te weinig vrijheid. Totdat hij een vader zag die geëmotioneerd naar zijn spelende kinderen keek: "Dit is de eerste vakantie die ik in 5 jaar met mijn kinderen kon doen."

Dat moment veranderde Bhargava's perspectief. Het probleem zat niet in de cruise - het zat in zijn eigen vooroordelen.

Zijn boodschap: sta open voor verrassing. Laat je verwachtingen los en zie situaties vanuit een ander perspectief.

6. Betekenis ontstaat op kruispunten

Een krachtig voorbeeld was de DNA Journey-campagne. Mensen die dachten een zuiver nationale identiteit te hebben, ontdekten via een DNA-test dat hun roots over de hele wereld lagen. "Ik ben niet wie ik dacht dat ik was."

Betekenis zit niet in hokjes, maar in de kruispunten tussen identiteiten.

7. Ongedaan maken van ontdekkingen kan waardevoller zijn dan nieuwe ontdekkingen

In 1876 verscheen Sandy Island op de kaarten. Het stond decennialang op Google Maps, tot onderzoekers in 2012 besloten het eiland te bezoeken. Het bestond niet.

Deze undiscovery - het verwijderen van iets waarvan we dachten dat het bestond - is minstens zo belangrijk als nieuwe ontdekkingen. Het leert ons een cruciale les: we moeten onze aannames voortdurend heroverwegen.

Een speelse illustratie hiervan was het beroemde duck-rabbit-plaatje. Zie je een eend? Zie je een konijn? Of kun je beide perspectieven vasthouden?

Conclusie: de mensen die mensen begrijpen, winnen altijd

Bhargava sloot af met een simpele, maar krachtige boodschap: "De toekomst wordt gecreëerd door de manier waarop we die ons voorstellen."

Als we een negatieve toekomst verwachten, creëren we die ook. Maar als we mensen écht begrijpen, kunnen we betere, meer mensgerichte keuzes maken. En dát is de sleutel tot vooruitgang.

Verantwoording: dit verslag is gemaakt met grote hulp van ChatGPT, op basis van foto's van slides, het transcript van de sessie en mijn eigen aantekeningen.

Keynote: A Conversation About Online Security and Confidentiality with Signal President Meredith Whittaker

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

Stoppen met WhatsApp en overstappen op Signal? Je hebt jezelf die vraag de afgelopen tijd vast een keer (of vaker) gesteld. Sterker nog: Signal groeit het hardst in Nederland. Zelf heb ik ervoor gekozen om de overstap (nog) niet te maken, maar ik zit uiteraard wel op Signal. Belangrijkste reden om niet over te stappen is dat Signal nog wat mogelijkheden mist die WhatsApp wel heeft en nogal relevant zijn voor bijvoorbeeld EenVandaag. Andere reden is dat in mijn omgeving veruit de meeste mensen WhatsApp (nog) gebruiken. Toch ben ik me wel degelijk bewust van wat ik van mezelf 'weggeef' aan Meta en ben ik het niet eens met de keuzes die het bedrijf maakt en zet deze keynote me weer aan het denken.  

Meredith Whittaker maakte meteen duidelijk: privacy is niet iets nieuws en het is zeker niet alleen voor mensen die ‘iets te verbergen’ hebben. “Iedereen heeft altijd iets te verbergen. We sluiten allemaal de deur als we naar de badkamer gaan. We praten anders met een beste vriend in crisistijden dan met een baas.” Privacy is geen luxe, het is de basis voor hoe we relaties aangaan, hoe we vrij denken en hoe we onszelf kunnen zijn zonder angst.

Privacy is geen abstract idee

Toch is privacy steeds moeilijker te beschermen. “Een handvol organisaties heeft toegang tot ongelooflijk gedetailleerde en intieme data over ons en onze gemeenschappen.” En dat is niet zonder risico’s. Wie macht heeft, kan die informatie misbruiken - om mensen te manipuleren, te controleren of zelfs te onderdrukken. Dat maakt privacy geen abstract idee, maar een essentiële voorwaarde voor een eerlijke samenleving.

Het probleem, volgens Whittaker, is dat we privacy hebben laten versmallen tot een technocratisch begrip, iets steriels en afstandelijks. Terwijl het in de kern draait om iets heel menselijks: veiligheid, vrijheid en autonomie. “We hebben ruimtes nodig waarin we écht privé kunnen zijn. Dat is precies wat Signal probeert te bieden.”

Big tech kan met data doen wat ze willen

“Stel je voor dat elke boodschap die je ooit hebt gestuurd, in één database staat. En dat een link naar die database wordt gedeeld met iedereen die je kent. Je baas. Je beste vriend. Je vader. Die ene rare kerel die altijd op Thanksgiving komt. Iedereen. En een AI-bot vat het allemaal samen: elke roddel, elke leugen omdat je nog geen koffie had gehad, elke keer dat je kritiek had op een collega, elke keer dat je iets persoonlijks met je dokter deelde. Hoeveel van je leven zou dat overleven?”

Dat is de realiteit van big tech, zegt ze. Meta, Google en anderen hebben deze informatie en kunnen ermee doen wat ze willen - of wat de regering die op dat moment aan de macht is van hen vraagt. “Ik wil niemand meer horen zeggen dat ze niet om privacy geven.” Want als we echt begrijpen wat op het spel staat, kunnen we werken aan een wereld die minder draait om surveillance en meer om de bescherming van onze vrijheid. “Een wereld die er meer uitziet als Signal en minder als deze gecentraliseerde machtsstructuur.” Er klinkt applaus in de zaal. 

Hoe AI de deur openzette naar een steeds agressiever verdienmodel

Meredith Whittaker heeft geen illusies over de impact van het verzamelen van data en hoe het verweven zit in de manier waarop technologiebedrijven opereren. Ze schetst een wereld waarin gigantische hoeveelheden data niet alleen worden verzameld, maar ook structureel worden ingezet om mensen te manipuleren en in de gaten te houden. "Het probleem met AI is niet alleen wat het kan, maar op welk fundament het gebouwd is. En dat fundament is massale dataverzameling."

Ze neemt het publiek mee in een korte geschiedenisles: hoe de huidige AI-boom rond 2012 ontstond, toen techbedrijven ontdekten dat machine learning-algoritmes ineens wél werkten - als er tenminste genoeg data en rekenkracht beschikbaar was. Die ontdekking zette de deur open naar een steeds agressiever verdienmodel, waarbij bedrijven als Google en Meta zich volledig stortten op het optimaliseren van engagement. "AI is niet uit het niets ontstaan. Het is groot geworden doordat bedrijven zich realiseerden dat ze met enorme hoeveelheden data en rekenkracht menselijke gedragingen konden sturen - en dat werd direct ingezet om mensen langer op hun platforms.

Dataverzameling als de norm

Volgens Whittaker is dat de kern van het probleem. AI zoals we dat nu kennen is afhankelijk van eindeloze datastromen. Hoe meer bedrijven weten over gebruikers, hoe beter ze hen kunnen manipuleren - of het nu gaat om reclame, politieke beïnvloeding of controle door autoriteiten. En daar ligt het echte gevaar: "We hebben een samenleving gecreëerd waarin dataverzameling niet de uitzondering is, maar de norm."

Ze benadrukt dat Signal daar fundamenteel anders in staat. Terwijl andere bedrijven encryptie gebruiken als een dun laagje beveiliging over een systeem dat nog steeds draait op dataverzameling, is bij Signal privacy de kern. "Bij WhatsApp zit encryptie als een dunne laag in een enorm systeem dat draait op het verzamelen van metadata. Signal doet dat niet. Bij ons is privacy niet een extraatje - het is de basis."

Wanneer haar wordt gevraagd hoe Signal omgaat met druk van overheden om achterdeurtjes in te bouwen, is ze glashelder: "Ik zeg nee." Ze legt uit dat er simpelweg geen data is om over te dragen. "De enige manier om data te beschermen, is door het niet te verzamelen. Je kunt me thuis opzoeken, doen wat je wilt, maar ik heb die gegevens niet."

Signal is niet te koop

En hoe zit het dan met Signal’s verdienmodel? Het bedrijf is een non-profit en draait op donaties. Dat is niet altijd makkelijk, geeft ze toe, maar het zorgt er wel voor dat ze onafhankelijk blijven. "Tech draait op data en advertenties. Wij hebben dat hele model afgewezen. Als we een commercieel bedrijf waren, zou er altijd druk zijn om tóch iets van data te verzamelen, iets van concessies te doen. Dat kunnen en willen we niet riskeren."

Ze krijgt een applaus als ze benadrukt dat Signal niet te koop is, ongeacht hoeveel geld iemand ervoor biedt. Maar donaties? Die zijn welkom. En als iemand in de zaal toevallig 50 miljoen dollar wil geven, dan staat daar een donatieknop voor klaar. "Kijk, we gaan nooit een inkomensdrempel invoeren. Signal moet voor iedereen beschikbaar zijn, ongeacht of je geld hebt of niet. Dat betekent dat mensen die het wél kunnen missen, mogen helpen om het in stand te houden."

Wat is uiteindelijk het verschil tussen Signal en andere berichtendiensten? Volgens Whittaker is het simpel: "Er is geen catch. Geen advertenties, geen tracking, geen verborgen agenda. Het is gratis. Het is veilig. En het werkt."

Geen hopeloze zaak

Whittaker sluit af met een kritische blik op de manier waarop techbedrijven functioneren en hoe hun belangen vaak lijnrecht tegenover het publieke belang staan. Volgens haar is het niet zo dat de mensen in Silicon Valley per se slechte bedoelingen hebben. Maar ze opereren binnen een systeem waarin de belangen van aandeelhouders altijd op de eerste plaats komen. "Je zit daar met een stel McKinsey-consultants, je hebt targets die je moet halen en je wilt niet dat die ene vent in je board boos op je wordt. Ondertussen heb je thuis ook dingen aan je hoofd - schoolaanmeldingen voor je kinderen, een lekkend zomerhuis - en dus doe je wat nodig is om de cijfers goed te houden. Dat is hoe het werkt."

Ze wijst erop dat deze manier van werken geen uitzondering is, maar de norm. "Dit is geen kwestie van goed of kwaad. Het zijn perverse marktincentives die bepaalde praktijken hebben genormaliseerd." Techbedrijven hebben nu een ongekende hoeveelheid macht, maar worden gestuurd door een logica die draait om groei, winst en concurrentie. "Niemand in een bestuurskamer gaat zeggen: 'Ik denk dat we dit AI-ding moeten heroverwegen.' Diegene wordt gewoon uit de board geknikkerd."

Wat haar betreft is het geen hopeloze zaak, maar het betekent wel dat verandering niet uit de top zal komen. "We kunnen deze realiteit onder ogen zien en daar iets aan doen. Maar dat begint met begrijpen hoe het systeem werkt en waarom het is zoals het is." 

Terugkijken kan hier:

Featured Session: 10 Breakthrough Technologies of 2025

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

Voor de lijst met technologieën had je niet naar deze sessie gehoeven. Het MIT-rapport staat al online sinds januari. Maar de toelichting die we jaarlijks tijdens SXSW krijgen, maakt het toch altijd net wat toegankelijker. Heel wetenschappelijk wordt de lijst trouwens niet samengesteld, het wordt gedaan door de redactie van MIT Technology Review. 

De presentatie werd gegeven door Niall Firth, hoofdredacteur van MIT Technology Review. De innovaties op de lijst gaan volgens hem niet alleen de wetenschap en industrie opschudden, maar ook onze manier van leven en werken. Van AI tot duurzame energie, dit zijn volgens MIT Technology Review de ontwikkelingen die de toekomst bepalen.

1. Vera C. Rubin Observatory

In Chili staat een observatorium dat een nieuw tijdperk betekent voor astronomie. In het Vera C. Rubin Observatory staat de grootste digitale camera ooit gebouwd die een heel gedetailleerde 3D-kaart van de ruimte maakt. Dat moet ons helpen om het mysterie van donkere materie beter te doorgronden – een fenomeen waarvan we weten dat het bestaat, maar waarvan we nog steeds niet precies begrijpen wat het is.

2. Generatieve AI-zoekopdrachten: een nieuwe manier om informatie te vinden

Google en Bing veranderen radicaal hoe we online zoeken. Dankzij generatieve AI krijgen we geen lijst met links meer, maar directe antwoorden op onze vragen. Dit maakt zoeken veel intuïtiever, maar er is een gevaar: AI-modellen geven alleen weer wat ze hebben verzameld, zonder te weten of het ook klopt. Kritisch blijven is dus belangrijk.

3. Kleine taalmodellen: slimme AI zonder verspilling

Grote taalmodellen zoals ChatGPT zijn indrukwekkend, maar ook energieverslinders. De trend verschuift naar kleinere, gespecialiseerde AI-modellen die efficiënter en goedkoper zijn. Ze kunnen worden ingezet voor specifieke taken, zoals contractanalyse bij advocatenkantoren, en werken zelfs offline. "Small is the next big thing", zegt Firth.

4. Methaanreducerende voersupplementen

Wist je dat koeien verantwoordelijk zijn voor 20 procent van de wereldwijde methaanuitstoot? Dat gas is acht keer schadelijker dan CO2. Innovatieve voersupplementen kunnen die uitstoot met 30 tot 80 procent verminderen, zonder de productiviteit van boeren te beïnvloeden. Een relatief eenvoudige maatregel met een enorme impact.

5. Robotaxi’s: zelfrijdend vervoer wordt werkelijkheid

Jarenlang werd eraan gewerkt en nu is het moment daar: zelfrijdende taxi’s komen echt op de markt. Waymo en Uber lanceren deze week een samenwerking in Austin en nieuwe AI-technologieën zorgen ervoor dat auto’s niet langer eerst een stad hoeven te ‘leren’ voordat ze er kunnen rijden. Dat kan de adoptie van robotaxi’s enorm versnellen.

6. Schonere vliegtuigbrandstoffen

De luchtvaartindustrie staat onder druk om te verduurzamen. Nieuwe brandstoffen, gemaakt van afval of CO2 uit de lucht, beloven een forse vermindering van de uitstoot. Vanaf dit jaar verplicht de EU luchtvaartmaatschappijen om 2 procent van hun brandstof duurzaam te produceren. Door dat soort regelgeving komt de adoptie van duurzame vliegtuigbrandstoffen in een stroomversnelling.

7. Snellere leercurves voor robots: de opmars van flexibele machines

Robots waren lange tijd goed in één specifieke taak, maar met de nieuwste AI-technieken kunnen ze nu razendsnel nieuwe taken leren. Hierdoor worden robots veel veelzijdiger en kunnen ze worden ingezet in dynamische werkomgevingen, zoals magazijnen of zelfs huishoudens.

8. Langwerkende HIV-preventiemedicatie

HIV blijft wereldwijd een groot probleem, maar een nieuwe injectie die slechts eens per zes maanden nodig is, biedt een veel effectievere bescherming dan bestaande pillen. Dit is vooral belangrijk voor mensen die moeite hebben met het dagelijks innemen van medicatie. In klinische tests bleek het middel 100 procent effectief bij vrouwen en meisjes.

9. Groene staalproductie: CO2-neutraal bouwen

De staalindustrie is verantwoordelijk voor bijna 10 procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Nieuwe productiemethoden, waarbij waterstof uit hernieuwbare energie wordt gebruikt in plaats van kolen, kunnen staal maken zonder schadelijke emissies. Een belangrijke stap naar een duurzamere bouwsector.

10. Werkzame stamceltherapieën: een nieuwe hoop voor patiënten

Stamceltherapie wordt al jaren onderzocht, maar nu zien we eindelijk concrete doorbraken. Nieuwe behandelingen voor ziekten zoals type 1 diabetes en epilepsie laten veelbelovende resultaten zien. Dat zou voor miljoenen patiënten wereldwijd een levensveranderende innovatie kunnen zijn.

Waarom AI-agents de lijst niet haalde

Een technologie die nét niet de lijst haalde, is die van AI-agents – slimme digitale assistenten die zelfstandig taken uitvoeren, zoals het plannen van reizen of beheren van agenda’s. In theorie zouden deze agents het leven een stuk makkelijker maken door automatisch vluchten te boeken, hotels te selecteren en afspraken te organiseren. Maar volgens Firth is de technologie nog niet volwassen genoeg.

De huidige AI-agents zijn beperkt in hun functionaliteit en missen betrouwbaarheid. Daarnaast vormt interoperabiliteit – de manier waarop ze samenwerken met andere systemen – nog een groot obstakel. Stel je voor dat een AI-agent een vlucht boekt zonder rekening te houden met je werkagenda of hotelvoorkeuren. Dat is verre van ideaal. Toch wordt verwacht dat deze technologie zich de komende jaren sterk zal ontwikkelen. Misschien zien we AI-agents volgend jaar wél op de lijst. 

En als je het mij vraagt is dit een vergissing. Want ook al staan AI-agents nog in de kinderschoenen, dat ze er (dit jaar) echt aankomen en belangrijker worden, staat vast. Sterker nog: er worden al hele bedrijfsmodellen op gebaseerd. Vorig jaar gaven ze toe dat robottaxi's er eigenlijk op had moeten staan, dat zullen ze volgend jaar over AI-agents zeggen. 

Waarom deze lijst ertoe doet

Innovaties zoals deze bepalen hoe onze wereld er in de toekomst uitziet. Sommige technologieën staan op het punt de samenleving drastisch te veranderen, terwijl andere nog wat tijd nodig hebben om echt door te breken. Maar één ding is zeker: deze baanbrekende ontwikkelingen zullen een blijvende impact hebben op hoe we leven, werken en met de wereld omgaan.

Verantwoording: voor het schrijven van dit verslag heb ik hulp gehad van ChatGPT die ik als input het transcript en mijn aantekeningen heb gegeven. 

Opening Session: Kasley Killam in conversation with Amy Gallo

Door: Gerson Veenstra (met ChatGPT)

We weten inmiddels dat fysieke en mentale gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. We bewegen om ons lichaam gezond te houden, en steeds meer mensen praten openlijk over therapie of mindfulness om hun mentale welzijn te verbeteren. Maar volgens Kasley Killam, expert op het gebied van sociale gezondheid en auteur van The Art and Science of Connection, ontbreekt er nog een cruciaal stuk in dit plaatje: sociale gezondheid.

Tijdens haar sessie op SXSW 2025 benadrukte Killam dat sociale gezondheid – de kwaliteit van onze relaties en ons gevoel van verbondenheid – minstens zo belangrijk is als goed eten, sporten of slapen. Mensen met sterke sociale banden leven niet alleen gelukkiger, maar ook langer. In de afgelopen jaren is er steeds meer wetenschappelijk bewijs verzameld dat aantoont hoe essentieel sociale verbinding is voor onze algehele gezondheid. Toch blijft het onderbelicht. Killam voorspelt dat daar snel verandering in komt.

Dit zijn haar drie belangrijkste voorspellingen voor de toekomst van sociale gezondheid.

1. Sociale gezondheid wordt binnen 10 jaar een vanzelfsprekend onderdeel van onze samenleving

Volgens Killam staan we aan de vooravond van een sociale gezondheidsrevolutie. Waar mentale gezondheid 20 jaar geleden nog een taboe was, is het nu volledig geïntegreerd in onze cultuur: bedrijven bieden mindfulness-trainingen aan, scholen besteden aandacht aan mentale weerbaarheid en er is een bloeiende industrie ontstaan rondom apps, coaches en therapieën. Sociale gezondheid bevindt zich nu op een vergelijkbaar kantelpunt.

Steeds meer mensen en beleidsmakers beginnen te beseffen dat een gebrek aan sociale verbinding serieuze gevolgen heeft. Overheden in het Verenigd Koninkrijk en Japan hebben zelfs ministers van Eenzaamheid aangesteld om het probleem aan te pakken. Google-zoekopdrachten naar ‘wat is sociale gezondheid?’ zijn de afgelopen jaren exponentieel gestegen. Dit laat zien dat het bewustzijn groeit. Killam voorspelt dat sociale gezondheid in de komende 10 jaar net zo’n ingeburgerd begrip zal worden als mentale gezondheid nu is. We gaan het niet alleen als iets belangrijks zien, maar ook actief proberen te verbeteren.

2. Bedrijven die sociale gezondheid serieus nemen, krijgen een voorsprong op de concurrentie

Naast individuen en overheden spelen ook bedrijven een grote rol in de manier waarop we met sociale gezondheid omgaan. Volgens Killam presteren organisaties die hun medewerkers helpen om zich sociaal verbonden te voelen beter dan bedrijven die dat negeren.

Dat betekent niet alleen investeren in teambuilding of borrels na het werk. In de toekomst moeten bedrijven op een fundamenteler niveau nadenken over hoe ze verbinding en gemeenschap binnen hun teams kunnen bevorderen. Er ontstaan nu al initiatieven zoals ‘social fitness gyms’ en ‘connection coaches’ – persoonlijke trainers, maar dan voor je sociale vaardigheden. Net zoals veel bedrijven al investeren in mentale gezondheid door bijvoorbeeld therapie en coaching aan te bieden, zullen ze ook manieren moeten vinden om de sociale gezondheid van hun werknemers te ondersteunen.

De voordelen zijn duidelijk: medewerkers die zich sociaal ondersteund voelen, zijn productiever, innovatiever en blijven langer bij een bedrijf. Bedrijven die dat negeren, lopen het risico achter te blijven.

3. Sociale gezondheid gaat sectoren transformeren, van de zorg tot de technologie

Volgens Killam zal de groeiende aandacht voor sociale gezondheid niet beperkt blijven tot de werkvloer. Net zoals innovaties op het gebied van mentale gezondheid hebben geleid tot nieuwe therapievormen, apps en overheidsprogramma’s, zal sociale gezondheid ook op grote schaal impact maken.

In de gezondheidszorg gebeurt dat al. In het Verenigd Koninkrijk wordt ‘social prescribing’ steeds normaler: artsen schrijven niet alleen medicatie voor, maar ook sociale activiteiten, zoals lid worden van een club of deelnemen aan groepsbijeenkomsten. Dat helpt niet alleen tegen eenzaamheid, maar heeft ook meetbare effecten op fysieke gezondheid, zoals een lagere bloeddruk en een sterker immuunsysteem.

Ook technologie past zich aan. Waar veel sociale media nu onbedoeld bijdragen aan gevoelens van eenzaamheid en isolatie, ontstaan er in de toekomst platforms die juist echte verbinding stimuleren. Denk aan apps die je helpen om nieuwe vriendschappen te vormen of gemeenschappen te vinden, in plaats van alleen eindeloos door feeds te scrollen.

Conclusie: van bijzaak naar hoofdzaak

Sociale gezondheid wordt vaak afgedaan als een ‘leuk extraatje’, iets waar je aan werkt als je tijd over hebt. Maar Killam maakte op SXSW 2025 overtuigend duidelijk dat het veel meer is dan dat: het is een levensbehoefte, net als goed eten of bewegen.

Haar boodschap is helder: hoe eerder we sociale gezondheid serieus nemen, hoe beter we ons als individuen én als samenleving voelen. De eerste stappen zijn al gezet, en volgens Killam is het slechts een kwestie van tijd voordat sociale gezondheid een vanzelfsprekend onderdeel wordt van hoe we werken, leven en zorgen voor elkaar.

Verantwoording: dit verslag is bijna volledig geschreven door ChatGPT op basis van het transcript van de sessie.