Door GERARD DIELESSEN
Hoe kun je het grote publiek op een goede manier betrekken bij belangrijke politieke besluitvorming? Een grote vraag, waar veel, vooral westerse democratieën, mee hebben te maken op dit moment. Want dat lukt nu niet zo goed.
Uit talloze analyses en onderzoeken blijkt dat grote groepen mensen ervan zijn overtuigd er in het geheel niet toe te doen. Even kort door de bocht: de maatschappelijke bovenlaag, en dus ook het politieke establishment besluit en luister niet, of in ieder geval veel te weinig, naar de problemen van de grote middengroepen en de lagere sociale klassen.
Gevolg: groeiende ontevredenheid dat als een onzichtbare ‘sluipmoordenaar’ de samenleving binnentreedt. Met populisme en tweedeling als gevolg. Aangejaagd door bubbels op de Tech platformen. Wat is waar? En wat is fake. Het is voor normale stervelingen nauwelijks meer te volgen.
Wat is de rol van de (publieke) media? Hebben zij nog wel voldoende oog voor wat zo’n maatschappelijke ‘sluipmoordenaar’ allemaal voor gevolgen kan hebben?
Wat is de rol en verantwoordelijkheid van de politiek? Ik zie in de VS, maar ook in ons eigen land dat politici belangrijke besluiten het liefst publiceren op hun eigen digitale platforms en zich niet meer zo gemakkelijk kritisch laten ondervragen door goed voorbereide verslaggevers. Dat is naar mijn mening niet goed voor de (door)ontwikkeling van een volwassen democratie.
Ik was dan ook heel benieuwd naar de uitkomsten en visies van de SXSW-sessie Power To The People: Technology For Citizen Participation met aan tafel de gezaghebbende Taiwanees Audrey Tang van het Liberty Institute en de Braziliaan Ronaldo Lemos van het Institute Technology and Society. Beiden hebben voor de intrede van allerlei beïnvloedende bots op een hele mooie manier gebruik gemaakt van technology, waarmee ze bevolking wisten te engageren. Audrey Tang en Ronaldo Lemos bevorderden op innovatieve manieren de burgerparticipatie en digitale democratie in respectievelijk eigen landen.
Onder leiding van Audrey Tang:
· Werd het Taiwan-platform geïmplementeerd, waarmee burgers ideeën en meningen over beleid kunnen delen en waarmee collectieve besluitvorming mogelijk werd gemaakt.
· Werd een systeem geïmplementeerd waarbij voorstellen met 5.000 handtekeningen werden voorgelegd aan de premier en ministeries.
· Werd "radicale transparantie" toegepast door alle vergaderingen op te nemen, te transcriberen en openbaar te maken.
· Werden taalmodellen gebruikt taalmodellen gebruikt om gesprekken tussen burgers te faciliteren en ideeën te verzamelen over onderwerpen als deepfake-advertenties.
In Brazilië werden op initiatief van Ronaldo Lemos:
· Burgers betrokken bij het opstellen van de nieuwe grondwet in 1988 door duizenden brieven met suggesties te verzamelen.
· Een transparant proces gecreëerd voor het schrijven van de Braziliaanse internetwet, waarbij iedereen suggesties kon indienen via hetzelfde onlinekanaal.
· Open source tools en wiki’s ingezet om burgers te betrekken bij wetgevingsprocessen.
· Het gebruik van open source software gepromoot door de Braziliaanse overheid.
Allemaal verstandige stappen, lijkt mij. Beide leiders benadrukten tijdens het gesprek het belang van ‘aboslute’ transparantie, open source technologie en directe burgerparticipatie om de kloof tussen overheid en burgers te overbruggen en de democratie te versterken in het huidige digitale tijdperk. Daar kunnen wij nog wel wat van leren in ons land, lijkt mij.
En als we daar toch mee aan de slag gaan is
het verstandig dat de gekozen volksvertegenwoordigers en de (publieke) media nog meer hun verantwoordelijkheid
nemen en door middel van beschikbare technologie meewerken aan absolute transparantie. Alleen zo kunnen we volgens mij verdere tweedeling en bevolkingslethargie voorkomen.