‘Struggle without pain is like a picnic’

Door GERARD DIELESSEN

Aan het einde van de bijzondere SXSW-sessie met als titel ‘The Next Generation: Youth Leaders Fighting Authoritarianism’ kregen de sprekers een staande ovatie van hun gehoor. En terecht, want de verhalen van Sunny Cheung (Hongkong), Andrea Villagran (Guatemala) en Takudzwa Ngadziore (Zimbabwe) vormen tezamen een krachtige getuigenis van moed, doorzettingsvermogen en innovatief leiderschap in de strijd tegen autoritarisme en corruptie. Ngadziore vatte hun strijd tegen autoritair en corrupt leiderschap misschien wel het meest kernachtig en beeldend samen: ‘Struggle without pain is like a picnic.’

Hun ervaringen boden niet alleen inzicht in de uitdagingen van democratische bewegingen wereldwijd, maar bevatten ook waardevolle lessen voor westerse landen over jeugdparticipatie, het gebruik van sociale media, en de rol van internationale solidariteit. Met dank aan gespreksleider Evelyn Farkas, Executive Director van het McCain Institute, vernoemd naar de republikein John McCain. (Senator van Arizona tussen 1987 en 2028). En in 2008 presidentskandidaat voor de republikeinen. Hij verloor toen van Barack Obama. Een prachtig initiatief in de strijd tegen de opkomst van autoritaire en autocratische regimes. Zij stelde terecht de vraag wat Amerika en der andere Westerse landen kunnen leren van deze jonge leiders. Ook deze jonge leiders zijn trouwens opgeleid in het Global Leaders Program van het McCain Institute.

Sunny Chung, Andrea Villagran en Takudzwa Ngadziore illustreerden hoe jeugdig leiderschap autoritarisme en corruptie kan worden bestreden via internationale solidariteit, sociale media en moreel lef. Chung benadrukte het belang van ‘cosmopolitisme’: "Amerika is sterker met bondgenoten", Villagran mobiliseerde jongeren tegen corruptie via grassroots-activisme, terwijl Ngadziore academische vrijheid koppelt aan sociaaleconomische rechtvaardigheid. Het McCain Institute heeft ook hen ondersteunt, met focus op karakter gedreven leiderschap en netwerkvorming. Hun kern les: democratie vereist blijvende strijd, jeugdparticipatie en internationale samenwerking tegen isolatie. Senator John McCain vattehet samen als: "vechten voor een zaak groter dan jezelf". 

De activiteiten van deze inspirerende drie jonge leiders op een rij:

Sunny Chung is oprichter van Flow HK Media en adviseur van de Hong Kong Democracy Council en belichaamt het verzet tegen de geleidelijke erosie van autonomie in Hongkong sinds de overdracht aan China in 1997. Zijn activisme begon tijdens de protesten tegen de zogenoemde "patriottische opvoeding" in 2012. Een door Beijing gesteund programma dat kritische historische gebeurtenissen zoals het Tiananmen-protest van 1989 wegliet. Chung benadrukte tijdens zijn betoog het belang van internationale bewustwording: "Zonder Amerikaanse steun tijdens de Koude Oorlog zouden de Vier Aziatische Tijgers, waaronder Hongkong, hun economische vrijheid nooit hebben bereikt". Zijn ballingschap na de invoering van de Nationale Veiligheidswet in 2020 benadrukt de risico’s van verzet, maar ook de noodzaak om "verhalen vanuit de diaspora te blijven vertellen". 

Andrea Villagran voert strijd en tegen systemische corruptie in haar land. Als jongste parlementslid in Guatemala ooit (sinds 2017) leidde Andrea Villagran de beweging tegen een corrupte politieke elite, culminerend in de verkiezing van president Bernardo Arévalo in 2023. Haar partij, Movimiento Semilla, mobiliseerde jongeren via sociale media, ondanks aanvallen van de oude machthebbers. Villagran’s focus op transparantie en jeugdparticipatie bleek cruciaal: "We normaliseerden corruptie niet langer. We eisten verantwoording.”. Haar benadering van "privileges omzetten in rechten" onderstreept ook vandaag de dag de belangrijke rol van onderwijs voor gelijke kansen in haar land.

 Takudzwa Ngadziore, vicevoorzitter van het parlementaire Jeugdforum in Zimbabwe, verenigt academische vrijheid met sociaaleconomische rechtvaardigheid. Als voormalig studentenleider overleefde hij 13 arrestaties en vijf rechtszaken. Zijn focus op "leiderschap als verantwoordelijkheid, niet machtsaccumulatie" resoneert met jongeren in een land waar 70,4% van de jeugd werkloos is. Hij benadrukte ook het verband tussen onderwijs en democratie: "Een onderwijssysteem zonder vaardigheden creëert een generatie zonder toekomst.”

Evelyn Farkas stelde de logische vraag welke instrumenten zij hebben en inzetten in de strijd tegen corruptie en autoritarisme.

Social media

Alle drie de leiders benutten sociale media om buiten traditionele machtsstructuren te opereren. Cheung’s internationale advocacy via Twitter en Villagran’s campagnes op Instagram illustreren hoe digitale platforms ‘decentralisatie van macht’ mogelijk maken. Ngadziore voegde hieraan toe: "Een hashtag kan al snel een slagveld worden." Tegelijkertijd waarschuwden ze voor desinformatie: "Sociale media vereisen kritisch engagement.” Daar weten we inmiddels alles van inderdaad 

Internationale solidariteit

Ngadziore verwierp het narratief dat Afrika "zelfredzaam" moet zijn: "Hulp is geen liefdadigheid, maar investering in menselijk kapitaal.” Cheung benadrukte dat Amerika’s invloed het grootst is "wanneer het samenwerkt met bondgenoten.” Terwijl Villagran pleit voor gerichte steun aan anticorruptie-instituten. 

Persoonlijk offer en moreel leiderschap 

De verhalen van ballingschap, gevangenschap en bedreigingen benadrukken de prijs van verzet. Cheung’s besluit om in Hong Kong te blijven toen de Nationale Veiligheidswet werd ingevoerd "om geen signaal van angst te geven", moest hij met een gevangenistraf bekopen. Villagran had altijd een "plan B”: gevangenis of ballingschap. Een vorm van toewijding en moed en dapperheid die westerse leiders kunnen inspireren. 

Terug naar de vraag van Evelyn Farkas van het McCain Institute over wat Westerse democratieën kunnen leren van deze leiders nu steeds meer landen ‘afglijden’ naar populistische en ook autoritaire regimes. Hier komen de conclusies op een rij:

·      Versterk Jeugdparticipatie via Onderwijs en Kunst. Integreer maatschappijleer in opleidingen en ondersteun creatieve industrieën als instrumenten voor politieke expressie. 

·      Investeer in Anticorruptie-Instituten. Richt hulp niet alleen op humanitaire crises, maar ook op transparantie-initiatieven, zoals Villagrans pleidooi voor "veilige kanalen voor klokkenluiders.” 

·      Omarm Cosmopolitisme in Buitenlands Beleid. Vermijd isolationisme. Ondersteun mensenrechtenverdedigers via platforms zoals het The National Endowment for Democracy. 

·      Innovatie in politieke communicatie.  Benut sociale media niet alleen voor campagnes, maar ook voor dialoog, zoals Cheung’s interactieve townhall meetings met studenten. 

De verhalen van Chung, Villadran en Kutsua tonen wat mij betreft aan dat democratie geen echt vanzelfsprekendheid meer is. Het is op veel plekken op deze aardbol, en het worden er steeds meer, zo blijkt uit de cijfers, een continue strijd die moed, innovatie en internationale samenwerking vereist. Hun boodschap aan het Westen is duidelijk: "Jongeren zijn geen leiders van morgen, maar van vandaag.”. Door hun strategieën te omarmen, van digitale mobilisatie tot moreel leiderschap, kunnen westerse landen niet alleen hun eigen democratieën versterken, maar ook een vuurtoren blijven voor wereldwijde vrijheid.

O ja, uiteraard heb ik ook mijn handen stuk geklapt voor deze inspirerende, moedige en dappere jonge leiders.